Yeni planlama ile çalışanların sosyal güvenlik sisteminde daha uzun süre kalmaları teşvik edilecek. Böylece prim günü fazla olan sigortalıların emekli maaşları da yükselecek.

Sabah gazetesi yazarı Faruk Erdem’in aktardığı bilgilere göre, Türkiye’de emekli sayısı 16 milyonu aşarken, çalışan-emekli dengesi sürdürülebilirliğini yitirmiş durumda. Halihazırda yaklaşık 1.8 çalışana bir emekli düşüyor. Oysa ideal oran 4 çalışana bir emekli olarak belirlenmişti.

Bu dengesizlik hem sosyal güvenlik sisteminde yük oluşturuyor hem de emeklilere yüksek maaş verilmesini zorlaştırıyor. Bu nedenle OVP kapsamında emeklilik ve maaş hesaplama yöntemlerinde yeni düzenlemelere gidilmesi planlanıyor.

Prim Günü Önem Kazanıyor

Yeni düzenleme sadece brüt kazancı değil, çalışma süresini de maaş hesabına dahil edecek. Daha fazla prim günü olan sigortalılar, sistemden daha yüksek emekli aylığı alarak çıkacak.

Öte yandan son yıllarda emekli olanlar arasında da maaş farkları dikkat çekiyor. 2024 yılında emekli olanların aylıkları, 2023’te emekli olanlara kıyasla daha yüksek hesaplandı. Bu farklılığın nedeni, güncelleme katsayısında kullanılan parametrelerin (örneğin enflasyon ve büyüme oranları) yıldan yıla değişiklik göstermesi.

Bu sorunlara çözüm olarak sabit bir güncelleme katsayısı getirilmesi gündemde. Böylece yıllar arasındaki maaş farklılıkları da minimize edilecek.

Kamu Denetçiliği Kurumu’ndan Abdullah Cengiz Makas da TBMM’de yaptığı sunumda bu konuda yasal bir düzenlemenin gerekliliğine işaret etti.

Karma Sistem Sadeleşecek

Mevcut sistemde yüksek prim ödemeleri, teorik olarak daha yüksek maaş anlamına geliyor. Ancak özellikle hayatı boyunca asgari ücretten prim yatıran Bağ-Kur'lular düşük emekli maaşı alıyor. Bunun yanında çalışma süresinin büyük kısmında yüksek kazanç bildirip, son yıllarda düşük kazançla prim ödeyenler de sistemden daha düşük maaşla ayrılabiliyor.

Yeni yapıda sadece kazanç değil, toplam prim günü de emekli maaşını etkileyen önemli bir faktör olacak. Böylece çalışanlar sistemde kalmaya daha istekli hale getirilecek.

Planlanan yenilikler arasında şunlar yer alıyor:

• Maaş bağlama sisteminin sadeleştirilmesi

• Enflasyon artışının etkisinin yeniden tanımlanması

• Sosyal güvenlik sisteminde aktüeryal dengenin yeniden kurulması

• Uzun süreli çalışma süresinin emekli maaşına pozitif etkisinin artırılması

Taban Maaşta Değişiklik Gündemde Mi?

Taban maaş uygulaması ile ilgili belirsizlik sürüyor. Şu anki uygulama, düşük maaş alan emekliler için Hazine desteğiyle belirlenen minimum maaş seviyesini sağlıyor. Örneğin, 8-9 bin TL aylık hak eden bir emekliye 14.469 TL ödeme yapılıyor. Temmuz ayında bu rakamın artması bekleniyor.

Ancak bu sistem bazı dengesizlikleri de beraberinde getiriyor. Özellikle, maaşı taban seviyeye çok yakın olan emekliler açısından adalet tartışmaları yaşanıyor. Yeni dönemde bu uygulamanın nasıl revize edileceği merak konusu.

Özetle, Türkiye emeklilik sisteminde daha adil, sürdürülebilir ve uzun vadede teşvik edici bir modele geçmeyi hedefliyor. Yapılacak düzenlemeler, hem çalışanları sistemde tutmayı amaçlıyor hem de emekli aylıklarının daha dengeli ve yüksek olmasını sağlamayı hedefliyor.