Tarihte 22 Eylül – Önemli Olaylar

1789 – Boze Muharebesi: Osmanlı İmparatorluğu ile Avusturya ve Rusya orduları arasında yapılan bu muharebe, Osmanlılar için ağır bir yenilgiyle sonuçlandı. Bu yenilgi Fokşan ve Boze gibi çarpışmalarla birlikte Osmanlı’nın Boğdan’daki kalelerinin (İzmail, Akkerman, Bender) kontrolünü kaybetmesine, Belgrad’ın savunmasının tehlikeye girmesine yol açtı.

1792 – Fransa’da Cumhuriyet’in İlanı: Monarşi sona erdi, Fransa’da cumhuriyet yönetimi benimsendi.

1960 – Mali Federasyonu’nun Mali Cumhuriyeti Olması: Senegal’in federasyondan çekilmesiyle “Mali Federasyonu” yerine bağımsız “Mali Cumhuriyeti” adıyla devlet yeniden şekillendi.

1980 – İran-Irak Savaşı’nın Başlaması: Irak’ın İran topraklarına saldırmasıyla uzun ve yıkıcı savaşın fitili ateşlendi.

Doğumlar ve Ünlü İsimler (Türkiye & Dünya)

Türkiye’den:

Fikret Kızılok (d. 1947) – Türk rock müzisyeni. 22 Eylül’de doğan ünlüler arasında yer alıyor.

Ali Sunal (d. 1977) – Türk tiyatro ve sinema oyuncusu.

Dünya genelinden:

Michael Faraday (d. 22 Eylül 1791) – İngiliz fizikçi-kimyager; elektrokimya ve elektromanyetizma alanlarındaki çalışmalarıyla bilim tarihine damga vurdu.

Ölümler

Türkiye’den:

Yavuz Sultan Selim – Osmanlı padişahı; 22 Eylül 1520 tarihinde vefat etti.

Dünyadan:

Irving Berlin (1888-1989) – Amerikalı besteci ve şarkı sözü yazarı.

George C. Scott (1927-1999) – Amerikalı aktör.

Nathan Hale (1755-1776) – Amerikan devrim döneminde casusluk suçlamasıyla İngilizler tarafından idam edildi.

Küresel ve Türkiye’ye Etkileri

Türkiye açısından, Boze (Rymnik / Rimnik) Muharebesi Osmanlı’nın doğu sınırlarındaki savunma stratejilerinin çöküşüne işaret eden kritik bir tarih oldu. Bu biçimde, toprak kayıpları ve güç dengesi yeniden şekillendi.

Dünya tarihinde, Fransa’nın cumhuriyet ile tanışması, köleliğin tartışılması, bağımsızlık ve ulus devlet yapılarının inşası gibi olaylar, modern devlet biçimlerinin ve demokratik taleplerin yükselişini simgeliyor. İran-Irak Savaşı gibi jeopolitik çatışmalar da bugünün bölgesel gerginliklerini anlamada dönüm noktaları arasında.

Sonuç

22 Eylül; Osmanlı İmparatorluğu’nun askeri mücadelelerinde kritik yenilgiler yaşadığı, ulusların ve cumhuriyetlerin doğuşunun simgelendiği, bilim ve sanat dünyasının iz bırakan isimlerinin doğum ve ölüm yıldönümlerinin anıldığı bir tarih.

Hem Türkiye hem dünya açısından bakıldığında, geçmişten bugüne gelen etkileriyle hafızalarda önemli bir yer tutuyor.