Konya’nın güneydoğusunda yer alan ve verimli toprakları, tarihî mirası ve kültürel dokusuyla öne çıkan Çumra, ismiyle bile geçmişin fısıltılarını taşıyor. Ancak bu ilçenin adı nereden geliyor?

İki farklı rivayet, adeta tarihin iki ayrı penceresini aralıyor. Her biri ayrı bir dönem, ayrı bir hikâye... Peki hangisi gerçek? Yoksa her biri, Anadolu’nun sözlü tarih mirasının bir parçası mı?

"Cümlemiz Bir Olsun!" Rivayeti:

İlk anlatıya göre, olaylar 15. yüzyıla uzanıyor. Karaman Beyi Pir Ahmet, Osmanlı ile Yavşanyüğü mevkiinde yaptığı savaşı kaybeder ve Kevele Kalesi’ne sığınır. Ardından, bugünkü Pirahmetli Mahallesi’nde, Türkmen beyleriyle toplanır. Burada şu meşhur çağrıyı yapar:

“Gelin, cümlemiz bir olalım; Osmanlı’ya karşı birleşelim!”

İşte bu tarihi çağrının içindeki “cümlemiz” kelimesi, halk arasında ağızdan ağıza yayılır, zamanla “Çumra” biçimini alır. Birbirine kenetlenmenin sembolü olarak bu isim ilçeye mâl olur.

"Çamur, Çemre, Çomra, Çumra..." Rivayeti:

Bir diğer güçlü rivayet ise Yavuz Sultan Selim’in Mısır Seferi dönüşüne dayanır. Ordu, Çumra ovasında ilerlerken askerler bataklığa saplanır. Durumu gören Yavuz, sert sesiyle bağırır:

“Amma çamur ha! Çemrenin! (Paçaları sıvayın!)”

Rivayete göre bu söz, halk arasında ağız değiştirerek önce “Çemre”ye, sonra “Çomra”ya, nihayet “Çumra”ya dönüşür. Bataklıktan bir ilçe adı doğar!

Gerçek Nerede Saklı?

Bu rivayetler, halk arasında kuşaktan kuşağa anlatılırken, akademik araştırmalarla da kayıt altına alınmıştır. Kaynaklara göre her iki anlatı da sözlü kültürün eşsiz birer örneği olup, Çumra'nın kültürel belleğinde derin izler bırakmıştır.

Kaynak ve İnceleme:

Her iki rivayet de yerel tarih araştırmacıları ve akademisyenlerin çalışmalarıyla desteklenmiş, özellikle Karaman Beyliği ve Osmanlı geçiş dönemi incelenerek aktarılmıştır. (Bkz. Bölgesel Sözlü Tarih Anlatıları ve Yer Adlarının Kökeni Üzerine Derlemeler, 2023)

Çumra, sadece bir ilçe değil; ardında bir savaşın çağrısını ya da bir padişahın haykırışını taşıyan bir isim. Her harfinde tarih, her rivayetinde Anadolu ruhu var.