Konya İmza gazetesi yazarı Songül Karaman'ın Hazreti Mevlana'nın 752. Vuslat Yıl Dönümü'ne özel olarak yazdığı köşe yazısı.

Mevlâna Hazretleri yaşam felsefesi olarak sadece yaşadığı topraklardaki insanlara değil tüm dünya insanlarına rehber ve örnek olmuştur. İnsan sevgisi ve hoşgörü Hz Mevlâna’nın davranışlarımızın temeline koymamızı tavsiye ettiği özelliklerdir. Bu bakış açısı ile insan ilişkilerindeki sevgi, saygı ve anlayışın korunacağını öngörmüştür.

Mevlâna Hazretleri bu güzel özellikleri özetlemek için de öğütlerde bulunmuş, bu öğütler ise aradan geçen asırlara rağmen ilk günkü tesir ve etkisini korumuştur. Şimdi bu güzel öğütleri sırası ile okuyarak değerlendirelim ve çözümlemeye çalışalım.

Cömertlik ve yardım etmede akarsu gibi ol
Şefkat ve merhamette güneş gibi ol
Başkalarının kusurlarını örtme de gece gibi ol
Hiddet ve asabiyette ölü gibi ol
Tevazu ve alçak gönüllülükte toprak gibi ol
Hoşgörülülükte deniz gibi ol
Ya olduğun gibi görün ya göründüğün gibi ol

Cömertlik Ve Yardım Etmede Akarsu Gibi Ol: Cömertlik insanın elindeki imkanlar dahilinde hiçbir gaye gütmeden ihtiyaç sahiplerine sadece Allah rızasını gözeterek yardımda bulunması davranışıdır.

Elinde olan şeyleri paylaşma duygusunu taşıyabilmek ayrıca güzel bir ahlâki özelliktir. Bu davranış kişinin hırs ve tamah duygularından uzaklaşmasına vesile olacaktır. Hz. Mevlâna cömertlik de akarsu gibi olmamızı tavsiye etmiştir. Bu o kadar güzel bir tasvirdir ki taşıdığı manayı düşündüğümüzde, akarsuyun geçtiği her yere fayda sağlaması ve bir çok yere ulaşma özelliğini bizlere hatırlatmaktadır. Akarsuların diğer bir özelliği de temiz ve berrak olmasıdır İnsan da cömertleştikçe ruhi yönden berraklaşarak kalp güzelliğine ulaşabilmektedir. Bu pencereden baktığımızda cömertlik her yere ulaşabilmeyi saflığı ve güzelliği temsil etmektedir.

Şefkat ve Merhamette Güneş Gibi Ol: Şefkat duygusu Allah (cc.) bizlere bahşettiği güzel hasletlerdendir. Sevgi duygusunun beslediği şefkat duygusu hiçbir canlıya zarar vermemeyi merhametli ve sevgi dolu olmayı sağlamaktadır. Mevlâna Hazretleri şefkatte güneş gibi olmamızı tavsiye ederken; İnsanlara faydalı olma, herkese kucak açma yaklaşımını anlatmak istemiştir. Güneş bizleri nasıl ısıtıyorsa bizde kalpleri öyle ısıtmalı güneş nasıl her yeri aydınlatma özelliğini taşıyorsa bizde güzelliklerle kötülükleri yok edip herkese ışık olup gönülleri aydınlatma gayesini taşımalıyız.

Hiddet Ve Asabiyette Ölü Gibi Ol: Hiddet ve asabiyet anında kendimize hakim olabilmek erdemli davranışlar arasında sayılmaktadır.Mevlâna Hz. bu öğüdünde ki tavsiyesini anlamaya çalıştığımızda şöyle anlamları çıkarmak mümkün olacaktır. Gücümüzün yeteceği durumlarda dahi intikam, kin, nefret duygularından uzak durarak nefsimizi bu duygulardan arındırmanın gerekliliğinden bahsetmiştir. Burada nefsimizi öldürüp, ölü gibi ol benzetmesini hayata geçirmiş olmaktayız. Nefsi zayıflatmak onun isteklerine boyun eğmemek insan olarak hepimize zor gelen bir haslettir.Öfke anında olayları değerlendirmek zorlaşmaktadır. Bu da bazen doruları görmemizi önleyerek yanlış adımlar atmamıza neden olabilmektedir.

Peygamber Efendimiz öfkelenmekle alakalı bir Hadisi Şerifinde “Pehlivan güreşte rakibini yenen değildir, Asıl pehlivan öfkelendiğinde kendisine hakim olandır” buyurmuştur. Bu Hadisi Şerifte de okuduğumuz gibi öfkesine hakim olmayı asıl başarılı kişi olarak bildirmektedir.Diğer bir Hadisi Şerif de ise Rabbimizin yumuşak huylu kimseleri sevdiğinden bahsedilmektedir. “Allah yumuşak huyluyu ve utangaç kimseyi sever.Kötü sözlü, öfkeli kimseyi ise sevmez” buyrulmuştur. (İbn Hibbân) “Öfkeyle kalkan zararla oturur” atasözümüzde hiddetin ve öfkenin sonuçlarının kendimize zarar getireceğini anlatan güzel bir ifadedir. Mevlâna Hazretleri hayata bakış felsefesinde insanları her zaman olumlu sonuçlara götürecek davranışları tavsiye ederek betimlemelerde bulunmuştur.

Tevazu ve Alçak Gönüllülükte Toprak Gibi Ol:
Tevazu insan olarak taşıyabileceğimiz en güzel huylardan biridir. Tevazu sayesinde hem kendini beğenme ve bencillik duygularından sıyrılmamız kolaylaşacak hem de daha güçlü bir iradeye sahip olma özelliğini kazanmamız mümkün olacaktır Çünkü sürekli kendini beğenen insan düzgün düşünüp davranamaz hale gelir. Bunun sonucu olarak da, kendini ispatlama ve aşağılık duygularından kurtulma gayesi ile belki kendini küçük düşürecek hareketler sergileyecek duruma bile gelebilecektir. Oysa ki tevazu ve alçak gönüllü bir karaktere sahip olan kişide böyle telaş ve endişelerden eser yoktur. Olayları daha sakin değerlendirip daha akılcı davranarak hayatına yön verir.Tevazu sahibi olmak her şeyi kabullenmek manasında değildir tabi ki Mevlâna Hz tevazu tarifinde ki mana gurur ve kibirden uzak olmak, kimseyi kırmamak, edepli davranarak sınırları korumak manalarını ifade etmektedir.Bura da insana örnek olarak toprak verilmiştir. Rabbimiz tarafından bir çok nimet topraktan üreyip bizlere sunulmuştur. Toprak bağrında bir çok güzelliği taşıyan bir hazinedir. Her gün üzerine basıp geçsek de insanlara cömertliğini esirgememiştir. İşte bu tevazuya en güzel bir örnektir. İnsan olarak hammaddemizin toprak olduğunu da unutmamamız gerekir .Aslımızı özümüzü unutmadan dünya hırslarından uzak durmaya gayret göstermeliyiz.

Hoşgörülükte Deniz Gibi Ol: Mevlâna Hazretleri hoşgörü konusunda örnek manevi büyüklerimiz arasındadır.Hoşgörü davranışını hayatımıza nasıl yansıtmamız gerektiğini öyle güzel bir benzetme ile ifade etmeye çalışmıştır ki gerçekten mana bakımından hayranlık uyandırır. Hoşgörü açısından denizler kadar engin bir duruş sergilemeyi öğütlemiştir

Dünyanın yapısına baktığımız zaman görmekteyiz ki ;üçte birini denizler sarmıştır.Buradan yola çıkarak diyebiliriz ki hoşgörü de hayatımızı böyle kuşatmalıdır.Karşımızdaki insanlara daha anlayışlı olmalı ,sakin ve mülayim bir tavırla yaklaşmaya çalışmalıyız Hata ve kusurlar olduğunda hepimizin hata yaptığını unutmadan telafi fırsatı unutulmamalıdır Güler yüz tevazu ile yaklaşım bizi her zaman daha güzel sonuçlara taşıyacaktır.

Ya Olduğun Gibi Görün Ya Göründüğün Gibi Ol: Dürüst olmak, iki yüzlü olmaktan kaçınmak her şartta ve ortamda olduğun gibi davranmak güzel ahlak ve düzgün bir kişilik yapısının göstergesidir. Mevlâna Hz bu sözlerinde dürüst olmayı kişinin hem kendi içinde hem dışarıya karşı doğruluk taşımasını riyadan uzak, gerçek huy ve karakterde nasılsa öyle davranmayı tavsiye etmiştir. Hz Mevlâna diğer bir sözü bunu desteklemektedir.” Doğru olmayan şeyler yaptım deme, aksine doğruluğu tut. O zaman, hiçbir eğrilik kalmaz. Doğruluk Musa’ nın asası gibidir ;eğrilik ise sihirbazların sihrine benzer.Doğruluk ortaya çıkınca ,onların hepsini yutar (Fihi Mafih).Buradan da anladığımız üzere doğruluk her zaman kalıcıdır riyakarlık ve yalancılık ise mutlaka gün gelip gerçeklerin anlaşılması ile ortaya çıkmaktadır.İnsanları kandırmak dinimizce de hoş görülmemiş münafıklık olarak değerlendirilmiştir.Münafıklık Müslüman gibi görünüp aslını gizleyen kişileri tabir etmektedir. Bu kişiler hem zararlı hem de dinimizi yanlış yansıtan yıpratmaya çalışan kişilerdir. Güzel bir Müslüman ve insan olarak yaşama gayesi içerisinde manevi büyüklerimizi örnek almalıyız. Bize bıraktıkları değerli hazineleri olan örnek yaşamları ve öğütlerini okumak,anlamak, yaşamak ve gelecek nesillere taşımak görevlerimiz arasında olmalıdır. Mevlâna Hazretleri güzel tavsiyeleri ile asırlardır bizlere ışık tutmuş ve tutmaya da devam etmektedir Bu vesile ile manevi büyüklerimizi rahmet ve saygı ile anarak sözlerimizi noktalayalım.