Cumhurbaşkanlığının 2026 programında yer alan hedeflere göre sosyal güvenlik sistemi sil baştan şekilleniyor. Düşük gelirli esnaf, sanatkâr, çiftçi ve mevsimlik çalışanlara yönelik “mikro sigorta” dönemi başlıyor. Yeni sistemle kayıt dışılığın azaltılması, kapsayıcılığın artırılması ve sürdürülebilirliğin güçlendirilmesi amaçlanıyor.
SOSYAL GÜVENLİKTE REFORM DALGASI
Türkiye, sosyal güvenlik sisteminde kapsamlı bir reform sürecine hazırlanıyor. Hükûmet, gelir düzeyi düşük kesimlerin sigorta kapsamına alınmasını sağlayacak “mikro sigorta modeli”ni hayata geçirmeye hazırlanıyor.
Cumhurbaşkanlığının 2026 Yılı Programı’nda yer alan plan doğrultusunda, esnaf, sanatkâr, çiftçi ve mevsimlik çalışanlar bu sistemden yararlanabilecek. Yeni modelle birlikte, sosyal güvenlik şemsiyesi dışında kalan grupların da sisteme dahil edilmesi hedefleniyor.
AKTİF–PASİF DENGESİNDE ALARM: HER 1,5 ÇALIŞAN BİR EMEKLİYİ FİNANSE EDİYOR
Sosyal sigorta sisteminin sürdürülebilirliği açısından kritik bir gösterge olan aktif/pasif oranı son üç yılda 2’den 1,61’e geriledi.
Çırak, stajyer ve kursiyerler hariç tutulduğunda bu oran 1,49’a kadar düştü.
Bu da Türkiye’de her 1,49 çalışan bir emekliyi finanse eder hale geldi anlamına geliyor.
Uzmanlara göre sosyal güvenlik sisteminin mali olarak ayakta kalabilmesi için bu oranın en az 3 olması gerekiyor.
Cumhurbaşkanlığı programında, oranı iyileştirmek için mikro sigorta programları, gelire dayalı prim bildirim sistemi ve kolay işverenlik uygulamasının yaygınlaştırılması gibi adımlar öne çıkıyor.
KOLAY İŞVERENLİK SİSTEMİ GENİŞLİYOR
Türkiye Gazetesi’nin haberine göre programda, sosyal güvenlik sistemine girişi zor olan gruplar için kolaylaştırıcı mekanizmalar geliştirilecek.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), halihazırda temizlik, çocuk ve yaşlı bakımı gibi ev işlerinde çalışanlar ile apartman görevlilerinin sigorta işlemlerini e-Devlet üzerinden yapabilmesine olanak tanıyan sistemi, farklı meslek gruplarını da kapsayacak şekilde genişletmeyi hedefliyor.
Bu sayede kayıt dışılığın önüne geçilmesi, işverenlerin işlemlerini muhasebeci desteği olmadan dijital ortamda tamamlaması mümkün olacak. SGK, sistemin daha yaygın hale getirilmesi için çalışmalara hız verdi.
MİKRO SİGORTA İLE DÜŞÜK GELİRLİ ÇALIŞANA GÜVENCE
Yeni dönemde en dikkat çeken adım, mikro sigorta programı olacak.
Yüksek prim oranları nedeniyle sosyal güvenlik dışında kalan düşük gelirli esnaf, sanatkâr, çiftçi ve mevsimlik işçiler için özel sigorta paketleri oluşturulacak.
Bu sistemle, farklı gelir düzeylerine göre kademeli prim ödemeleri uygulanabilecek.
Amaç, bu kesimlerin de sosyal güvenlik kapsamına girerek emeklilik ve sağlık hizmetlerinden yararlanabilmesi.
EMEKLİ MAAŞINDA YENİ FORMÜL: PRİM GÜNÜ ARTTIKÇA MAAŞ ARTACAK
Programda dikkat çeken bir diğer başlık, emekli maaş hesaplama sisteminde değişiklik.Yeni modelle birlikte, sigortalılık süresi uzadıkça emekli maaşı da orantılı şekilde artacak.
Amaç, çalışanları daha uzun süre sistemde tutmak, erken emekliliğin önüne geçmek ve sosyal güvenlikte aktif-pasif dengesini korumak.
Ayrıca gelire dayalı prim bildirimi kapsamının genişletilmesi de planlanıyor.
MALULİYET AYLIĞI ALANLARA MESLEKİ REHABİLİTASYON
Cumhurbaşkanlığı programına göre, maluliyet aylığı veya sürekli iş göremezlik raporu bulunan vatandaşların yeniden işgücüne katılabilmesi için mesleki rehabilitasyon uygulaması başlatılacak.
Bu sayede engelli bireylerin istihdama dönüşü desteklenecek.
YENİ NESİL ESNEK ÇALIŞMA MODELLERİ YOLDA
Programda ayrıca, evden çalışma, hibrit model ve kısa çalışma gibi esnek istihdam türlerinin sosyal güvenlik sistemiyle uyumlu hale getirilmesi öngörülüyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde oluşturulan Bilim Kurulu’nun hazırladığı taslak, 2026 yılına kadar yasal altyapıya kavuşacak.
Amaç, modern çalışma modellerini sosyal güvenlik güvencesiyle entegre etmek ve dijital çağın istihdam koşullarına uyum sağlamak.