Önemli Olaylar
1911 – Wuchang Ayaklanması Başladı: Çin’de Qing Hanedanlığı’na karşı başlatılan silahlı ayaklanma, Çin Cumhuriyeti’nin doğuşunun provası oldu.
1911 – Panama Kanalı Açıldı: Panama Kanalı resmen hizmete girdi; Atlantik ile Büyük Okyanus arasındaki deniz ulaşımı dönüştü.
1954 – Ho Chi Minh, Hanoi’ye Girdi: Fransız kuvvetlerinin çekilmesiyle, Vietnam’da bağımsızlık sürecinde kritik bir adım atıldı.
1967 – Uzay Antlaşması (Outer Space Treaty) Yürürlüğe Girdi: Uzayın keşfi ve kullanımıyla ilgili uluslararası ilk bağlayıcı çerçeve kabul edildi; uzay, hiçbir ülkenin tekelinde olamaz ilkesi benimsendi.
1970 – Fiji Bağımsızlığını İlan Etti: Britanya sömürge yönetiminden ayrılarak bağımsız bir devlet oldu.
2010 – Hollanda Antilleri Dağıldı: Karayip’teki Hollanda Antilleri yapısı sonlandırıldı; Curaçao, Sint Maarten gibi bölgeler ayrı statüler kazandı.
1846 – Triton’un Keşfi: Astronom William Lassell, Neptün’ün en büyük uydusu Triton’u keşfetti.
1871 – Büyük Chicago Yangını Sona Erdi: 8–10 Ekim arasında süren yangın yaklaşık 300 kişinin ölümüne, 100.000'den fazla kişinin evsiz kalmasına neden olmuştu.
10 Ekim Doğumlar
Giuseppe Verdi (1813 – 1901): İtalyan opera bestecisi; La Traviata, Rigoletto, Aida gibi eserklerle operanın evrensel repertuarını şekillendirdi.
Harold Pinter (1930): İngiliz oyun yazarı, senarist ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi.
Bradley Whitford (1959): Amerikalı aktör, politik temalı yapımlarda rol almış bir figür.
10 Ekim Ölümler
Christopher Reeve (2004): Superman filmiyle tanınan Amerikalı aktör; geçirdiği kazadan sonra hayata veda etti.
Orson Welles (1985): Efsane yönetmen, aktör ve film yapımcısı; Citizen Kane başta olmak üzere sinema dünyasında devrim yaratan yapımlara imza attı.
Eddie Cantor (1964): Amerikalı şovmen, komedyen, şarkıcı ve aktör; klasik sahne sanatlarının önde gelen figürlerinden.
William H. Seward (1872): ABD’nin içişleri ve dışişleri bakanı, Alaska’nın satın alınmasında rol oynamış önemli bir siyasi figür.
Abel Tasman (1659): Hollandalı denizci ve kaşif; Yeni Zelanda ve Tasmanya’nın Avrupalılar tarafından keşfiyle bilinir.
Değerlendirme ve Anlam
10 Ekim, dünya tarihinde hem ulusların bağımsızlık mücadelelerinde hem de bilim, kültür ve uzay hukukunda dönüm noktası niteliğinde olaylara sahne olmuştur. Çin’de Qing Hanedanlığı’na karşı ateşlenen devrim kıvılcımı, Panama Kanalı ile küresel deniz taşımacılığının yeniden şekillenmesi, Fiji’nin bağımsızlığı, ve uzay antlaşmasının kabulü; hepsi insanlığın sınırlarını genişleten adımlar olmuştur.
Aynı zamanda, Verdi’den Welles’e, Pinter’dan Reeve’e kadar sahne ve sinema dünyasının önemli isimleri 10 Ekim’de doğmuş ya da bu günde dünyadan ayrılmıştır. Bu tarih kültürel mirasla bilimin, siyasetin ve insanlık ideallerinin kesişim noktalarından biridir.