25 Eylül – Önemli Olaylar
1396 – Osmanlı Sultanı Yıldırım Bayezid, Niğbolu Savaşı'nda Haçlı ordusunu mağlup etti.
1561 – Osmanlı’da, Kanuni Sultan Süleyman’ın oğlu Şehzade Bayezid, taht mücadelesi sonucunda idam edildi.
1911 – İtalya, Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etti (Trablusgarp Savaşı’nın başlangıcı).
1957 – ABD’de ayrımcılıkla mücadelede önemli bir gün: Little Rock Nine olarak bilinen siyah öğrenci grubu, zorla okula sokulmak üzere ABD Ordusu’nun desteğiyle Central High School’a götürüldü.
1974 – Bilim insanları, aerosol tarzı spreylerin atmosferde ozon tabakasını yıpratabileceği konusunda uyarılarda bulundu.
1993 – Karun Hazinesi, Amerika Birleşik Devletleri’nden Türkiye’ye iade edildi.
Ayrıca, 1789’da ABD Kongresi, Amerikan vatandaşlarının temel haklarını güvence altına alan ilk 12 Anayasa değişikliğini onaylayarak Meclis’ten geçirdi.
1513’te İspanyol kâşif Vasco Núñez de Balboa, Panama boğazını geçerek Pasifik Okyanusu’nu ilk kez Avrupalı gören kişi oldu.
Doğumlar
Mehmet Aslantuğ (1961) – Türk sinema ve dizi oyuncusu, yönetmen.
Will Smith (1968) – ABD’li aktör, yapımcı ve müzisyen.
Michael Douglas (1944) – Oscar ödüllü Amerikalı oyuncu ve yapımcı.
Catherine Zeta-Jones (1969) – Galli oyuncu, uluslararası başarıya ulaşmış sinema ismi.
Christopher Reeve (1952-2004) – Superman rolleriyle tanınan Amerikalı aktör.
Diğer doğumlar arasında: Igor Belanov (Ukraynalı futbolcu)
Ölümler
Harald Hardrada (1066) – Norveç Kralı; Stamford Köprüsü Muharebesi’nde öldü.
Tostig Godwinson (1066) – İngiltere’nin aristokratlarından biri; aynı savaşta öldü.
Oliver Loving (1867) – Teksas’ın ünlü sığır çiftçisi; gangren nedeniyle vefat etti.
Diğer kayıtlarda Türkiye açısından öne çıkan ölümü olan spesifik isimler tarihi kaynaklarda genişçe yer almıyor.
Türkiye’ye Özgü Notlar
1561’de Şehzade Bayezid’in idamı, Osmanlı hanedanı içindeki taht çekişmelerinin trajik bir göstergesi oldu.
Karun Hazinesi’nin iadesi (1993), Türkiye’nin kültür mirasına yönelik önemli diplomatik zaferlerden biridir.
1974’te yapılan bilimsel uyarılar, çevreci farkındalığın erken örneklerinden biri olarak Türkiye’de ve dünyada yankı buldu.
1957’de ABD’deki Little Rock vakası, Türkiye medyasında da sivil haklar mücadelesine dair örnek gösterildi.
25 Eylül, dünya ve Türkiye tarihinde hem askeri hem kültürel hem de insan hakları açısından hafızalarda önemli yer tutan bir gün. Osmanlı’nın zaferlerinden cumhuriyet sonrası kültürel kazanımlara, ABD’deki sivil haklar adımlarından sanat dünyasında doğan yıldızlara kadar pek çok kırılma bu tarihe denk geliyor.