Tarihte 30 Kasım’da Öne Çıkan Olaylar
Sinop Baskını (1853) — Rus Karadeniz Donanması’nın, Osmanlı Donanması’na yönelik ani saldırısıyla, Osmanlı filosu Sinop Limanı’nda ağır bir darbe aldı; Osmanlı gemilerinin büyük kısmı imha edildi, yüzlerce denizci şehit düştü.
İlk Millî Futbol Maçı (1872) — Dünya futbol tarihinin ilk resmi millî maçı, 30 Kasım 1872’de İskoçya ile İngiltere arasında Glasgow’da oynandı; maç 0-0 berabere bitti.
Tarihi Osmani Encümeni Kuruluşu (1909) — Osmanlı tarihiyle ilgili bilimsel araştırma ve çalışmaları yürütmek amacıyla encümen resmen kuruldu.
Kadınlara İlk Oy Hakkı Fransa’da (1919) — 30 Kasım 1919’da Fransa’da kadınlara ilk kez oy kullanma hakkı tanındı; bu, dünya genelinde kadın hakları açısından dönüm noktalarından biri oldu.
Tekke ve Zaviyelerin Kapatılması Kanunu (1925) — Türkiye Cumhuriyeti’nin laik reformlarının parçası olarak, tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması karara bağlandı; bu düzenleme, modern Türkiye’de din-devlet ilişkilerinin seyrini etkiledi.
Barbados’un Bağımsızlığının İlanı (1966) — Karayip ülkesi Barbados, 30 Kasım 1966’da Birleşik Krallık’tan bağımsızlığını ilan ederek uluslararası alanda yeni bir devlet olarak yerini aldı.
30 Kasım’da Doğan Önemli İsimler
Mark Twain (Samuel Langhorne Clemens) — 1835 doğumlu Amerikan yazar ve mizah ustası; “Tom Sawyer’ın Maceraları”, “Huckleberry Finn’in Maceraları” gibi klasikleriyle dünya edebiyatına damga vurdu.
Ben Stiller — 1965 doğumlu Amerikalı oyuncu, yönetmen ve yapımcı; komedi sinemasının tanınmış yüzlerinden.
Ridley Scott — 1937 doğumlu İngiliz film yönetmeni ve yapımcısı; modern sinemaya yön veren yönetmenlerden.
30 Kasım’da Ölen/Anılanlar
Tarihsel kayıtlarda 30 Kasım, birçok adı geçse de — örneğin bir yorumda — Harun Reşid gibi İslam dünyasının güçlü halifelerinden birinin vefâtı zikredilir. Ancak bu bilgi için kaynaklar arasında çelişkiler bulunuyor; bazı listelerde bu doğrudan doğrulanmamış görünüyor.
Daha modern zamanlarda 2007’de bir uçak kazası da 30 Kasım tarihinde kaydedilmiştir: Atlasjet Uçak Kazası (İstanbul-Isparta seferi) — uçak Çukurören / Türbetepe mevkiinde düşmüş, yolcu ve mürettebatın tamamı hayatını kaybetmiştir.
Türkiye & İslam Dünyası Açısından Öne Çıkanlar
1925’te yürürlüğe konulan Tekke ve Zaviyelerin Kapatılması Kanunu, Osmanlı sonrası Türkiye’de dinî kurumların modern devlet yapısına adaptasyonunun somut adımlarındandır. Bu, İslam dünyasındaki laik devlet düzenine örnek teşkil eden önemli bir kırılmadır.
1853’te yaşanan Sinop Baskını, Osmanlı İmparatorluğu için büyük bir kayıp, aynı zamanda İstiklâl Hareketleri öncesi dönemde deniz gücünün önemini gösteren dramatik bir olaydır. Bu saldırı, Osmanlı donanmasının kırılganlığını gözler önüne sermiştir.