Emine Erdoğan, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca Haliç Kongre Merkezi'nde düzenlenen "Uluslararası 3. Sıfır Atık Zirvesi ve Ödül Töreni"nde yaptığı konuşmada, sadece Türkiye'nin değil dünyanın geleceği için attıkları somut adımların nişanesi olan Sıfır Atık hareketinin 5. yılında olduklarını anımsatarak, projeye destek veren kurum, kuruluşlar ile özel sektör temsilcilerine ve sivil toplum örgütlerine teşekkür etti.
Dünyanın tüm inançlarında, kadim kültürlerde tabiatın insanın yuvası, ana vatanı olduğunu, ayak basılan toprağın nice medeniyetlere ev sahipliği yaptığını anlatan Erdoğan, bu medeniyetlerden sayısız eser kalmış olsa da bugüne ulaşan en değerli mirasın yaşanabilir bir dünya olduğunu söyledi.
İnsanlığın ortak mirası olan tabiatın yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bulunduğuna dikkati çeken Emine Erdoğan, yapılan araştırmaların, dünyanın 1 yıllık doğal kaynaklarının henüz yılın yarısındayken tüketildiğini gösterdiğini, "Dünya Limit Aşım Günü" olarak bilinen bu ölçüme göre 2022'de tüm kaynakların temmuz ayı itibarıyla tüketildiğini kaydetti. Erdoğan, "Bu hızlı üretim ve tüketim alışkanlıkları sonucunda oluşan kaynak açığımızı, bir sonraki yıldan ödünç alarak kapatıyoruz." dedi.
Doğal kaynakları tüketirken aynı zamanda atık dağlarının da oluşmasına neden olunduğuna işaret eden Erdoğan, "Halbuki yaşamımızı kolaylaştırması için kullandığımız malzemelerin birçoğu, çok kısa süreli ihtiyaçları gidermek için tüketim döngümüze dahil ettiğimiz vazgeçilebilir ürünler." ifadelerini kullandı.
Dünya Bankası raporlarına göre, dünyada oluşan atık miktarının yalnızca yüzde 20'sinin geri kazanıldığını, geri kalan miktarın ya depolandığını ya da doğaya terk edildiğini aktaran Erdoğan, şöyle konuştu: "Doğaya bırakılan atıkların bedelini sularımıza, toprağımıza ve havaya karışan kimyasallar ve plastik parçacıkları olarak ödüyoruz. Dahası bu kalıntılar sofralarımıza kadar ulaşıyor, soluduğumuz havayı kirletiyor. Son bir asırdır ürettiğimiz sadece plastik atık miktarı dünyamızdaki su ve karasal canlı ağırlığının neredeyse iki katına tekabül ediyor. Bu listeyi uzatmak mümkün. Artık sorunları konuşmaktan öteye geçmeli ve çözümün bizzat parçası olmalıyız. Belki de bunu yapabilecek son nesil biziz."
Emine Erdoğan, bu bakış açısıyla 5 sene önce bir hayalle yola çıktıklarını, 2017'de Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde başlattıkları Sıfır Atık Projesi'nin halkın da teveccühü ile gönülden gönüle büyüdüğünü dile getirdi.
Sektör temsilcilerini tebrik
Gelinen noktada sektörlerde döngüsel ekonomi ve çevre dostu üretim modelleri konusunda önemli gelişmelerin kaydedildiğini belirten Erdoğan, sorumluluk alarak sürdürülebilirlik raporlarını hazırlayan ve daha yeşil üretim modellerini benimseyen sektör temsilcilerini tebrik etti.
Emine Erdoğan, sıfır atığın insanlığın geleceği adına başlatılmış bir sorumluluk hareketi olduğunu vurgulayarak, sözlerini şöyle sürdürdü: "Sıfır atık, atıkların aslında birer enerji kaynağı olduğu bilinciyle, doğayla uyum içinde ve sürdürülebilir bir yaşam felsefesinin ürünüdür. Modern insanın unuttuğu, tabiat ile arasındaki gönül bağını pekiştirme yolunda atılmış bir adımdır. Bu bakış açısıyla geçtiğimiz 5 senede Türkiye'nin ortaya koyduğu örneklik bugün tüm dünya ülkelerine ilham oluyor. Eylül ayında başta Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri olmak üzere 'sıfır atık' idealine inanan onlarca yabancı devlet başkanı eşi, bakan ve BM temsilcisi ile küresel bir iyi niyet beyanı imzaladık ve dünyada sıfır atık uygulamasını yaygınlaştırmak için birlikte çalışacağımıza dair söz verdik. Her geçen gün imzacı sayısının arttığı iyi niyet beyanı, Sıfır Atık Projemize küresel ilgi ve desteğin kurumsallaşması yolunda önemli bir adım oldu."
Uluslararası Sıfır Atık Günü
Bir müjde paylaşmak istediğini aktaran Erdoğan, "Geçtiğimiz günlerde ülkemiz tarafından BM Genel Kurulu'na sunulan 'Sürdürülebilir kalkınma amaçlarına ulaşmak için sıfır atık uygulamalarının teşvik edilmesi' konulu karar tasarısı, 105 ülkenin eş sunuculuğunda oy birliğiyle kabul edildi. Bu karar ile 2023 itibarıyla 30 Mart tarihi dünyanın her yerinde Uluslararası Sıfır Atık Günü olarak kutlanacak." diye konuştu.
Emine Erdoğan, bu tarihi kararın bir diğer sonucu olarak BM bünyesinde ve Türkiye'nin girişimleriyle bir Sıfır Atık Danışma Kurulu kurulması için de çalışmalara başladıklarını aktararak, şunları söyledi: "Sıfır atık konusundaki tecrübelerimizi dileyen her ülkeyle paylaşmaya, sıfır atığı küresel bir harekete dönüştürmek için ne gerekiyorsa ortaya koymaya Türkiye olarak hazırız. 5 sene önce bu topraklarda umutlarla ektiğimiz tohum, bugün gölgesi en uzak ülkelere kadar ulaşan büyük bir çınara dönüşüyor. Bu başarı öncelikle sıfır atığı bir hayat felsefesi olarak benimseyen ve gönüllü katkıları ile zenginleştiren halkımızındır. Yüreği doğa ile çarpan tüm çevre kahramanlarına canıgönülden teşekkür ediyorum."
"Çevre duyarlılığı konusunda örnek olacak bir potansiyel taşıdığınıza inanıyorum"
Emine Erdoğan, "Sıfır Atık Zirvesi bu sene 'iklim ve gençlik' gibi çok kıymetli bir tema altında düzenleniyor. Yeryüzü emanetini devralacak gençlerimiz ve çocuklarımızın olmadığı bir mücadelenin başarıya ulaşması mümkün değildir." dedi.
Çocuklara ve gençlere seslenen Erdoğan, şunları söyledi: "Toprağı 'sadık yari' olarak gören, dünyanın ilk çevre nizamnamesini yazan, ilk hayvan hastanesini kuran, ağaç kesmeyi baş kesmekle bir tutan bir medeniyetin mirasçıları olduğunuzu unutmayın. Bu topraklarda yaşamış atalarımızın mirası yalnızca temiz ve yaşanabilir bir doğa değildir. Aynı zamanda yaratılan her mahlukata hürmet ve saygıyla yaklaşan bir zihniyet mirasıdır. Bu bilinçle bir tek ülkemizde değil, dünyada da çevre duyarlılığı konusunda örnek olacak bir potansiyel taşıdığınıza inanıyorum. Her biriniz; ailenizde, çevrenizde, üniversitenizde, mahallenizde atıksız ve sürdürülebilir bir yaşamın oluşturulmasına öncülük edebilirsiniz. Modern hayatın kısa ömürlü kullan-at ürünler üzerinden insanı sürekli tüketime teşvik ettiği bir ortamda, hakiki değerlerin savunucusu olabilirsiniz. Bizlerle başlayan Sıfır Atık hareketi, sizlerin ellerinde yükselip tüm dünyaya ve gelecek nesillere miras kalacak. Her birinizin gayreti diğerine eklenerek hepimiz için daha umut dolu bir gelecek hazırlayacak inşallah."
Sanayileşmeyle doğaya hükmedebileceği yanılgısına kapılan insanoğlunun, bugün doğa ile yeniden barışmanın yollarını ararken, kendilerinin doğanın bir parçası olduklarını hiç unutmamış olmanın avantajını yaşadıklarını ifade eden Erdoğan, "Tarih sayfaları, tabiat yaşam mücadelesi verirken sorumluluk üstlenmeyen ülkeler karşısında, Türkiye'nin krizi çözüme kavuşturacak yolda üstlendiği liderliği yazacak. Satırlar, bugün burada ödül alanlar başta olmak üzere tüm sıfır atık gönüllülerinin hikayesinden oluşacak. Bu vesileyle ödül alacak tüm kişi ve kurumları tebrik ediyor, ortak evimiz dünyamızı korumak için gösterdikleri üstün çaba için yürekten teşekkür ediyorum. Hiç şüphe yok ki gönüllü katkılarınızın en güzel mükafatı tabiatta açılan yaraları biraz olsun sarabilmiş olmaktır." diye konuştu.
Emine Erdoğan, 5. yılını tamamlayan Sıfır Atık Projesi'nin bugünkü başarısına ulaşmasındaki katkılarından dolayı başta projenin yürütücüsü Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına ve emeği geçen diğer bakanlıklara, kurum ve kuruluşlara teşekkür etti.
Zirvede sokak toplayıcılarına elektrikli araç dağıtıldı
Erdoğan, Haliç Kongre Merkezi'nde düzenlenen program öncesinde, zirve kapsamında açılan stantları ziyaret etti. Zirvede sokak toplayıcılarına Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından elektrikli araç hediye edildi.
Sokak toplayıcılarıyla bir araya gelen Emine Erdoğan, her birine emekleri için teşekkür ederek, çekçeklerin yerine elektrikli araçları verdi. Sanatçı Deniz Sağdıç'ın Geri Dönüş Sergisi'ni ziyaret eden Emine Erdoğan, zirve günü atık kumaşlardan sanatçı ve ziyaretçilerin desteğiyle yapılan tablonun son parçalarını ekleyerek tamamladı. Deniz Sağdıç, tablodaki siyah fonun doğaya verilen tahribatı, nesli tükenen kuş üzerindeki renklerin ise iklim değişikliğiyle mücadeledeki umudu simgelediğini söyledi. Emine Erdoğan, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının caretta carettaları korumak için yürüttüğü takip sisteminin dijital ortama yansıtıldığı sergiyi de gezdi.
Caretta carettaların yolculuklarının, oluşturulan üç boyutlu görsellerle izlenime sunulduğu sergide, iklim değişikliğiyle mücadelede doğadaki tüm canlılara sahip çıkılması mesajı verildi.
Zirve kapsamında Atıksız Mutfak kuran MasterChef programının şefleriyle bir araya gelen Emine Erdoğan, şeflere "Dünya Ortak Evimiz" kitabını hediye etti, yürüttükleri çalışmalar hakkında bilgi aldı. Şefler de Erdoğan'a, "Emine Erdoğan" yazılı mutfak önlüğü takdim etti. Emine Erdoğan, daha sonra aralarında Orhan Gencebay, Hakan Ural ve Birol Güven gibi isimlerin olduğu katılımcılarla bir araya gelerek, depozito makinesine cam ve pet şişeleri attı, iade karşılığını aldı.
İklim elçisi gençlerle de sohbet eden Erdoğan, gençlerin yürüttüğü projeleri dinledi, ardından gençlerle alkışlar eşliğinde salona girdi. "Sıfır Atık Mavi" filminin gösterimiyle başlayan ve tiyatro gösterisi de sunulan programda, "iklim elçileri" olarak Başak Gençler ve Süleyman Emre Mutoğlu konuşma yaptı. Zirveye, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer, Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Muharrem Kasapoğlu, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakan Yardımcısı Mehmet Emin Birpınar, Yükseköğretim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar ile Lübnan Çevre Bakanı Nasser Yassin ve Sri Lanka Çevre Bakanı Nasser Ahamed de katıldı.
Ayrıca zirvede, Türkiye'nin dört bir yanından üniversite öğrencileri, iklim elçisi gençler, sokak toplayıcıları, çevre gönüllüleri, sanatçılar, sporcular, çevre STK'leri, iş dünyası temsilcileri, yerel yönetimler ve sektör paydaşları da yer aldı.
AA'ya "Sıfır Atık Medya Ödülü" Zirvede "Sıfır Atık Yerel Yönetim Ödülü" üst kategorisinde yer alan "En İyi Uygulama" ödülü, Sancaktepe Belediyesi, Kızılcahamam Belediyesi ve Selçuklu Belediyesine; "Sıfır Atık Yönetim Sistemi Kurulumu" ödülü ise Zeytinburnu Belediyesi, Osmaniye Belediyesi ve Esenler Belediyesine verildi. "Sıfır Atık En İyi Uygulama" ödülüne, üniversite kategorisinde Yıldız Teknik Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi ve Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi; kurum-kuruluş kategorisinde Aselsan, Eskişehir Şehir Hastanesi, ANGİAD ve TOKİ değer görüldü.
"Sıfır Atık Spor Ödülleri", kulüp kategorisinde Konyaspor Kulübü, Fenerbahçe, Yıldız Kadın Boks Milli Takımı'na; sporcu kategorisinde de milli sporcular Merih Demiral ve Şahika Encümen'e takdim edildi. Anadolu Ajansı Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Serdar Karagöz, Hürriyet Gazetesi köşe yazarı Fatih Çekirge ve TRT belgesel yapımcısı Doğan Akdoğan, "Sıfır Atık Medya Ödülü"ne layık görüldü. "Sıfır Atık Sürdürülebilirlik Ödülü" Nezihe Duygu Badem Uylukçuoğlu, Erhan Kan, Taşkın Hendem'e, "Sıfır Atık Yenilikçilik Ödülü", GİSAŞ, TOGG ve Bircam'a, "Sıfır Atık Bilim, Kültür ve Sanat Ödülü" sanatçı Deniz Sağdıç ve TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal'a "Sıfır Atık Çevre Kahramanları Ödülü" Rahim Demirbaş, Sabiha Çetinkaya Kuş, Erik Ahlström'a "Sıfır Atık Sosyal Sorumluluk Ödülü" Halkbank Genel Müdürü Osman Aslan, Hatay Yeşil Doğa Kadın Girişim Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Nisa Nur Çetin ve tarih öğretmeni Ferda Salık'a takdim edildi. "Sıfır Atık Sivil Toplum Ödülü" Sokak Atıkları Toplayıcılar Derneği Başkanı Recep Karaman, Let’s Do It Türkiye! Başkanı Cengiz Kasak, Gıda Kurtarma Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Berat İnci'ye verilirken, "Sıfır Atık Girişimcilik Ödülü" mühendis Merve Atalay, kimyager Murat Mülayim, öğretmen Songül Oktaylar, içerik üreticisi Ceren Özcan Tatar ve BioLive Üst Yöneticisi (CEO) Duygu Yılmaz'a verildi.
"Sıfır Atık Katkı Verenler Ödülü"ne Milli Eğitim Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı layık görüldü.
Bakan Kurum, "Dünya Ortak Evimiz" kitabının sembolü haline gelen nesli tükenmiş bir kuşun geri dönüştürülebilir atık kumaşlardan yapılmış tablosunu Emine Erdoğan'a hediye etti.