Fahiş fiyatların önüne geçilmesi için denetim mekanizması oluşturulması gerektiğini söyleyen Kocaeli Emlakçılar Odası Başkanı Alpay Hacıoğlu, "İlçe ilçe, mahalle mahalle kiraların tespit edilmesi gerekir. Binanın niteliklerine göre, özelliklerine göre bunların belirlenmesi gerekebilir. Bu konuyu ilgilendiren meslek kuruluşlarıyla, meslek odalarıyla ya da ticaret odalarıyla birlikte hareket edilmeli, bir komisyon kurulup, kira bedeli belirlenmeli" dedi.
Kocaeli'nin İzmit Hürriyet Bulvarı gibi işlek noktalarında iş yeri kiraları 40 bin TL ila 70 bin TL arasında değişirken, daha ücra noktalarda ise kiraların 15 bin TL ila 20 bin TL arasında olduğu görüldü. Enflasyon ve tefe tüfe oranı ortalamasıyla belirlenen iş yeri kira artışlarında bu ayın oranı yüzde 70 olarak belirlendi.
Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan Kocaeli Emlakçılar Odası Başkanı Alpay Hacıoğlu, "İş yerlerinin kira artışları enflasyon ve tefe tüfe oranı ortalamasıyla belirleniyor. Bu oran da çok ciddi yüksek. Bu oran da biliyorsunuz her ay değişiyor. Geçtiğimiz ay yüzde 74 civarlarındaydı. Bu ay günümüze baktığımızda yüzde 70. İş yerleri sözleşme yenilemesinde yani kontrat bittiği süre itibariyle yüzde 60 oranında kirasına zam yapacak. Bana göre bu çok büyük bir oran. Özellikle orta ve küçük ölçekli esnafımıza yüzde 70 kira artışı çok ciddi bir artış. Bu kişi hayatını oradan kazanıyor. İş yerinde ciddi masraflar, elektrik, su, personel giderleri, sigorta giderleri var. Bunlarla beraber yüzde 70 kira artışı esnafın belini bükmekte. Çünkü o esnaf düşünün ki bir de ev kirası veriyor. Düşünün ki bir de evin elektrik, su masraflarını. İş yerlerinde bu fazla artış gibi düşünüyoruz biz. Bu oranın da düşürülmesi, bu oranla ilgili de bir yaptırım olması gerektiğini düşünüyorum" dedi.
"Denetim mekanizması oluşturulması lazım"
Güncel kira durumlarıyla ilgili bilgi veren ve sürecin nasıl ilerleyeceğine dair durumun öngörülemez olduğunu söyleyen Hacıoğlu, şu ifadeleri kullandı:
"Beklenti öyle durumda ki yani kısa, orta, uzun vade diye bir öngörü göremiyoruz. Çünkü Türkiye'de gayrimenkul hiç beklenmedik bir anda artış gösterdi. Keza ikinci el araçlar da aynı şekilde. Türkiye'de otomobil ve gayrimenkul gerek satılık, gerek kiralık anlamında çok ciddi bir artış gösterdi. En ücra mahallelerdeki iş yerlerinin de kiraları aynı, ana cadde üzerinde, şehrin daha özellikle kilit noktasında olan iş yerlerini saymıyorum zaten. Bugün İzmit'in meşhur yürüyüş yoluna çıkıp baktığımızda 40 bin TL ila 70 bin TL arasında iş yerlerinin kiraları var. Biraz daha orta mahalleye geçsek 15 bin TL ila 25 bin TL arasında kiralar var. Bir ofis tutayım, bir işletme yapayım, küçük ölçekli bir işletme açayım dersek onlar da keza gene 10 bin TL ila 15 bin TL arasında iş yerleri kiraları gözükmekte. Bu Kocaeli için söylediğim rakamlar. İki yıl önce, özellikle pandemi öncesinde bu rakamlar hiç konuşulmuyordu. Evlerle ilgili de konuşulmuyordu. Fakat orta ve uzun vadeyi hiç kestiremiyorum, düşünemiyorum. Örneğin pandemide evlerin ve iş yerlerinin kirası diye bir kavram yoktu zaten. Çünkü hayat durmuş noktadaydı. Normalleşmeye geçince yine iş yeri ve konutların kiraları çok ciddi ve yüksek artmaya başladı"
"İnternet portallarında çok ciddi problemler var"
Zaman zaman fırsatçılık yapıldığına da dikkat çeken Hacıoğlu, "Ders almıyoruz. Aslında bizim Türk toplumu olarak biraz da fırsatçı zihniyetimiz oluşmakta. Şubatta çok ciddi bir deprem yaşadık biliyorsunuz. Dünyaya Allah bir daha böyle bir şey göstermesin. Bir ay süre içerisinde yine stabil halde gitti. Fakat normalleşince her şeyi unutuyoruz ve her şeyin üzerlerine koyuyoruz. Bugün Türkiye'de birçok ana maddelere, akaryakıttan diğer bütün kullandığımız tüketim maddelerine zam gelmiş olabilir, fiyatlar yükselmiş olabilir, bu domino etkisidir. Elbette gayrimenkulun değeri de artacak, kiraların değeri de artacak ama bu kadar olmamalı, bu kadar artış göstermemeli. İnanın bundan biz de mustaribiz. Bundan biz de rahatsızız. Bu internet portallarında çok ciddi problemler var. Her isteyen, her dileyen istediği gün ve saatte ilan girebiliyor. İstediği rakamlara ilan girebiliyor. Gerek iş yerini satılıp giriyor, gerek dairesi satılık veya kiralık girebiliyor. Bence devletimizin bununla ilgili çalıştay yapması, bir denetim mekanizması oluşturması lazım diye düşünüyorum" şeklinde konuştu.
"İlgili meslek kuruluşları, meslek odaları, ticaret odalarıyla komisyon kurup kira belirleme olabilmeli"
İş yeri kira oranlarıyla ilgili durumun nasıl daha olumlu hale geleceğine yönelik çözüm önerileri de sunan Hacıoğlu, "Boş olan gayrimenkuller kiraya verilmiyorsa onlara bir vergi düşünülüyor. Aslında iş yerleri için de böyle bir şey düşünebilir mi bilemiyorum. Şu da olabiliyor; bugün itibariyle lazım değil ama 3-5 ay sonra konut ihtiyacı olacak. Kiracı girişi yapmaktansa dairesini, dükkanını kiraya vermiyor olabilir. Bunu da çok mantıklı bulmuyorum. Çünkü oradan bir gelir yok, oradan bir kazanç elde etmiyor mal sahibi. Dolayısıyla kazanmadığının neyinin vergisini alabilecek? Bunu da bilemiyorum ama somut olarak gayrimenkulün genel anlamda değerlendirirsek evet başlatıldı, kuralar çekildi. Mesela Kocaeli'nin her ilçesinde belli oldu. Kayıtlar alındı, hepsi bitti, kime çıkacağı da belli oldu. Orta ve dar gelirli vatandaşlara barınma ihtiyacını çözmek amacıyla devletin projesi var. Yine deprem tabii biraz geriletti bu işi ama bence Bakanlığımız bununla ilgili çalışacaktır mutlaka çözüm bulacaktır. İlçe ilçe, mahalle mahalle kiraların tespit edilmesi gerekir. Binanın niteliklerine göre, özelliklerine göre bunların belirlenmesi gerekebilir. Bu konuyu ilgilendiren meslek kuruluşlarıyla, meslek odalarıyla ya da ticaret odalarıyla birlikte hareket edilmeli, bir komisyon kurulup, kira bedeli belirlenmeli. Yine her zaman söylemiş olduğumuz gibi e-devlet üzerinden gerçekten mal sahibi ve gerçekten kiracıyla birlikte kira sözleşmelerinin, iş yerlerinin ve konut sözleşmelerinin yapılması, bunların takip edilebilmesiyle ilgili bir çalışma yapılabilmeli. Sanırsam son günlerde bu trajedik vakalar da artıyor. Bunları biz gördükçe, izledikçe üzüntü duyuyoruz. Devletimiz bununla ilgili bir çalışma başlatmıştır diye düşünüyoruz" sözlerine ekledi.