10 Eylül, sadece Osmanlı tarihindeki “Küçük Kıyamet”le değil, aynı zamanda modern dünyanın siyasi, bilimsel ve kültürel gelişmeleriyle de hafızalara kazınan bir gün olarak öne çıkıyor.
10 Eylül’de Yaşanan Tarihi Olaylar
1509 – “Küçük Kıyamet” İstanbul’u sarstı: Osmanlı döneminde meydana gelen ve tarihe “Büyük İstanbul Depremi” olarak geçen afet, kentin hafızasında derin izler bıraktı.
1855 – İlk telgraf hattı: Osmanlı topraklarında telgraf aracılığıyla haberleşme dönemi başladı.
1920 – Tarihin gölgesinde İstanbul: İşgal altındaki şehirde Rum kabadayı Hrisantos, polis muavini Muharrem Alkor ve polis Cafer Tayyar tarafından öldürüldü. Aynı yıl Türkiye Komünist Partisi (TKP), Bakü’de kuruldu.
1934 – Sovyetler Birliği, Milletler Cemiyeti’ne katıldı.
1940 – Basına sansür: Tan, Tasvir-i Efkâr ve Haber gazeteleri Bakanlar Kurulu kararıyla yedi gün kapatıldı.
1942 – II. Dünya Savaşı: İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri, Düsseldorf üzerine 100 bin bomba bıraktı.
1943 – Kapalıçarşı yangını: İstanbul’un kalbi sayılan çarşıda çıkan yangında 200’den fazla dükkân kül oldu. Aynı gün Roma, Nazi işgali altına girdi.
1962 – Toprak ağalarının dönüşü: MBK’nin sürgün ettiği 55 toprak ağasının köylerine dönüşünü öngören yasa Meclis’te kabul edildi.
1965 – Türkiye, Pakistan’a destek için silah gönderdi.
1970 – Haşhaş ekimi yasağı teklifi reddedildi: ABD’nin baskısıyla gündeme gelen öneri Meclis’ten geçmedi.
1977 – Oleyis Sendikası, DİSK’e katıldı.
1979 – TİP Adana eski il başkanı Avukat Ceyhun Can suikasta kurban gitti.
1981 – Picasso’nun “Guernica” tablosu İspanya’ya döndü.
1987 – Erken seçim kararı: TBMM, 1 Kasım’da sandığa gidilmesine hükmetti. Türkiye 104 seçim bölgesine ayrıldı.
1989 – TKP’den ayrılan bir grup, “10 Eylül” dergisini çıkarmaya başladı.
1994 – Marksist Leninist Komünist Parti (MLKP) kuruldu.
2001 – Taksim Gümüşsuyu saldırısı: DHKP-C’nin canlı bomba eyleminde üç kişi hayatını kaybetti, 23 kişi yaralandı.
2004 – Akşama Doğru gazetesi yayından kaldırıldı.
2008 – Bilim ve afet yılı: CERN’de ATLAS deneyi başladı. Aynı gün İran’da 7.5 büyüklüğünde deprem meydana geldi.
10 Eylül’de Dünyaya Gelenler
- Bu tarihte doğan isimler arasında bilim, sanat ve siyasette iz bırakan birçok kişi var:
Bizans İmparatoru II. Aleksios Komnenos (1169)
İngiliz besteci Henry Purcell (1659)
Nobel ödüllü fizikçi Arthur Compton (1892)
Fransız düşünür Georges Bataille (1897)
Ünlü moda tasarımcısı Karl Lagerfeld (1938)
İngiliz aktör Colin Firth (1960)
Yönetmen Guy Ritchie (1968)
10 Eylül’de Ölenler
- Tarihe damga vurmuş pek çok isim bu günde hayata veda etti:
Çin’in ilk imparatoru Qin Shi Huang (M.Ö. 210)
İngiliz yazar Mary Wollstonecraft (1797)
Avusturya İmparatoriçesi Elisabeth (1898, suikast)
Türk halk şairi Erzurumlu Emrah (1854)
Angolalı lider Agostinho Neto (1979)
Fizik Nobel ödüllü Felix Bloch (1983)
ABD’li aktris Jane Wyman (2007)