Toros Dağları’nın eteğinde, doğa ile tarihin iç içe geçtiği Konya’nın Derebucak ilçesi, saklı kalmış tarihî yapılarıyla keşfedilmeyi bekliyor. İlçeye bağlı Durak Mahallesi’nde yer alan Büyükhan, bu değerlerden yalnızca biri.
19. yüzyıl sonlarında inşa edilen ve günümüze kadar ayakta kalmayı başaran bu han, Osmanlı döneminin taş yapı ustalığını gözler önüne seriyor. Giriş kapısında yer alan kitabeye göre, yapı 1313 (1895) yılında Ormanalı Hacı Mustafa Ağa tarafından inşa ettirilmiş. Kitabede ayrıca ustanın ismi “Amele Hasan Usta” olarak geçiyor.
Büyükhan’ın dikkat çeken bir diğer özelliği ise antik dönemden kalma devşirme bir sütun üzerine yazılan kitabesi. Bu sütunun, bölgedeki antik Sırçalık yerleşiminden getirildiği düşünülüyor.
Yapı, doğu-batı yönünde uzanan dikdörtgen planıyla tasarlanmış. Moloz taş ve kireç harcıyla inşa edilen hanın çatısı, ahşap malzemelerle beşik çatı formunda kapatılmış.
Zamanında Konya ile Akdeniz’i bağlayan kervan yolları üzerinde yer alan bu han, ticaretin canlı olduğu dönemlerde Konya, Beyşehir, Akseki ve Alanya arasında seyahat eden kervanlar için önemli bir konaklama noktasıydı.
Ticari kervanların yerini farklı ulaşım araçları alınca hanın da eski işlevi sona erdi. Ancak Toroslar’ın güneyinde kışı geçiren, yazın ise Konya’nın yaylalarına çıkan göçer topluluklar tarafından uzun yıllar boyunca kullanılmaya devam edildi.
Bugün ise Büyükhan, bölgenin kültürel mirasını yaşatan sessiz bir tarih tanığı olarak ziyaretçilerini bekliyor. Tarihe tanıklık etmek isteyenler için Derebucak’taki bu taş yapı, adeta zamanın durduğu bir mekân niteliğinde.