Konya’nın Altınekin ilçesine bağlı Koçyaka köyünün yaklaşık 10 kilometre güneyinde yer alan Zalmanda Hanı, Anadolu’nun köklü tarihi miraslarından biri olarak öne çıkıyor. Yapının kitabesi bulunmamakla birlikte, içerisindeki ocaklar ve tuğla örgülü takviye kemerleri, hanın Beylikler Dönemi’nde inşa edildiğini göstermektedir.
Han, kapalı barınak kısmına sahip olup üç sahınlı bir yapıyla dikkat çeker. Sivri kemerlerin taşıdığı beşik tonoz örtüsü, dönemin mimari anlayışını yansıtır. Zalmanda Hanı’nın yapım tarihi kesin olarak bilinmese de Turgutoğulları’ndan Yusuf Şah Bey’in kızı Sultan Hatun’un 1446 tarihli vakfiyesi, Su-ulmanda (günümüzde Sulmanda veya Zalmanda) bölgesinin vakıf olarak gösterildiğini kaydeder. Bu bilgi, hanın muhtemelen 15. yüzyılın ilk yarısında inşa edilmiş olabileceğine işaret ediyor.
Konya ve çevresinde önemli eserler bırakan Turgutoğulları, Karamanoğulları Dönemi’nin önde gelen ailelerinden biri olarak bilinir. Zalmanda Hanı da bu tarihi süreç içerisinde bölgedeki ticaret yollarını güvence altına almak ve yolculara barınma imkânı sunmak amacıyla yapılmış yapılar arasında değerlendirilmektedir.
Bugün hâlâ ayakta olan Zalmanda Hanı, hem mimari özellikleri hem de tarihi belgelerle Anadolu’daki kültürel mirasın önemli örneklerinden biri olmaya devam ediyor.