Konya’nın tarihi yapılarından biri olan Sırçalı Medrese, 1242 (Hicri 640) yılında dönemin önemli Selçuklu devlet adamlarından Bedreddin Muslih tarafından inşa ettirildi. Medrese, özellikle fıkıh ilminin öğretildiği kurumlar arasında yer almasıyla ön plana çıkıyor. Halk arasında “Muslıhiye Medresesi” olarak da bilinen yapı, adını süslemelerinde kullanılan sırça (renkli cam ve çini) kaplamalardan alıyor.
Fıkıh İlmi İçin İnşa Edildi
Bedreddin Muslih, hem II. Gıyaseddin Keyhüsrev hem de II. Alâeddin Keykubad dönemlerinde önemli görevler üstlenmiş bir devlet adamıydı. Sırçalı Medrese’yi İmam-ı Azam Ebu Hanife'nin yolundan giden fukaha (İslam hukukçuları) için ilim yuvası olarak vakfetti. Medrese, özellikle Hanefi mezhebine mensup âlimlerin yetişmesine katkı sağladı.
Taç Kapıda Kudretli Bir Mesaj
Medresenin en dikkat çeken bölümü olan taç kapısında yer alan Arapça kitabe, dönemin kudretli Selçuklu sultanı II. Keyhüsrev’in adını taşır. Kitabe, Selçuklu sülüsü ile yazılmış olup sultanın unvanlarıyla birlikte medresenin yapılış amacı ve yılı hakkında bilgiler içerir. Aynı zamanda bu yapı, hükümdar adına yaptırılmış eğitim kurumlarının başlıca örneklerinden biri olarak kabul edilir.
Selçuklu Mimarisinin Göz Alıcı Örneği
Taş işçiliğinde gösterdiği zarafetle bilinen Sırçalı Medrese, Selçuklu mimarisinin en güzel örneklerinden biri sayılıyor. Giriş kapısındaki geometrik desenler, bitkisel motifler ve çini süslemeler, dönemin sanat anlayışını günümüze taşıyor. Medrese aynı zamanda Anadolu’da ilmiye sınıfına verilen önemin de mimari bir yansıması olarak değerlendiriliyor.
Tarihin Sessiz Tanığı
Yüzyıllardır ayakta kalan bu eşsiz yapı, günümüzde ziyaretçilerini Selçuklu döneminin ruhaniyeti ve ilim atmosferiyle buluşturmaya devam ediyor. Tarihî mirasın canlı örneklerinden biri olan Sırçalı Medrese, hem mimarisi hem de taşıdığı kültürel anlam ile Konya'nın en kıymetli yapılarından biri olarak öne çıkıyor.
Kitabenin Arapça Transkripsiyonu (Selçuk Sülüsü ile):
**"1. es-Sultânî.
Reseme bi imâreti hâzihi’l-medreseti
el-Mübâreketi fî devleti’s-Sultâni’l-a’zami zillullâhi fî
el-âlemi giyâsü’d-Dünyâ ve’d-Dîni, alâü’l-islâmi ve’l-müslimîne Ebi’l-Feth
Keyhusrev b. Keykubâd (kasîm??) Emîrü’l-müminin el-fakîr ilâ rahmeti rabbihî, Bedrü’d-dîn Muslih
Edâmallâhu tevfîkahû ve veffekahâ ala’l-fukahâi ve’l-mütefakkıhîn min ashâbi
Ebî Hanîfete Radıyallâhu anh, fî seneti erbaîne ve sitte-mi’e."**
Türkçesi:
“Müminler beyi (Abbasi Halifesi)’nin ortağı, büyük sultan, âlemde Allah’ın gölgesi, din ve dünyanın yardımcısı, İslam’ın ve Müslümanların koruyucusu, fethin babası, Keykubad oğlu Keyhüsrev’in hükümdarlığında; Allah’ın rahmetine muhtaç olan fakir Bedreddin Muslih tarafından, bu mübarek medrese inşa ettirildi. Allah ona başarılarını daim eylesin. Bu medrese, Ebu Hanife’nin -Allah ondan razı olsun- yolundan giden fakihler ve fıkıh talebeleri için vakfedilmiştir. Yapım yılı: Hicri 640 (Miladi 1242).”
Ne Anlatıyor?
Bu kitabe, hem medresenin kurucusu olan Bedreddin Muslih’in alçakgönüllü üslubuyla, hem de dönemin Selçuklu sultanının övgü dolu unvanlarıyla yazılmıştır. Yazıdan çıkan temel mesajlar şunlardır:
Medrese, fıkıh eğitimi için özel olarak inşa edilmiştir.
Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev döneminde yaptırılmıştır.
İmam-ı Azam Ebu Hanife’nin öğrencilerinin izinden gidenlere tahsis edilmiştir.
Kurucusu Bedreddin Muslih, kendisini "fakir" olarak tanıtarak tevazusunu vurgular.
Metin, hem dini hem siyasi bir meşruiyet mesajı taşır; sultanın yüceliğiyle birlikte, ilme ve âlime verilen değer öne çıkarılır.