“Her şeyi kaybettim ama kendimi buldum” diyor Mevlana. İnsanın doğduğu yer önemli mi? İnsanın hangi millete ait olduğunun değeri var mı? İyilik peşinde birliği sağlamaya çalışan maneviyat gücüdür Mevlana. Mevlana dünya insanının gönlünde taht kurmuştur.
Sevgi insanı, aşkla insanlığın başını döndürüyor. Doğduğu yer mi? Doyduğu yer mi? Durduğu veya bulunduğu yer mi önemli? Durduğu ve bulunduğu son durak Konya’dır. Konya’dan bütün dünyaya maneviyat ışığı tutmaktadır. Kimseyi ayırmaz, kimseyi farklı görmeden aydınlığa çağırıyor Mevlana. Dünya için çok büyük bir değerdir. Konya içinde sonsuza dek kıymettir.
“Hoşgörülükte deniz gibi ol” diyor Mevlana. Ne kadar durduğu yer önemli olsa da o dünyanın bilim güneşidir. Herkesi sevgide birleştirmeye çağırıyor. Sevgi, merhamet bütün katı kalpleri bile yumuşatır. Savaşsız barış içinde kalarak, sevgide kalmaya ve buluşmaya çağırıyor insanları.
İnsanlığa manevi rehber olmuştur bilgeliği ile. “İnsan dostunun huyunu alır” diyor Mevlana. İnsanlığa sadece dini bilgi veya akademik bilgi vermiyor. Insanlığa, sevgiyi ,hoşgörü, kardeşlik içinde yaşamaya çağırıyor. Siz de bu yaşamayı sağlayacak ruhların mimarı oluyor. İnsanların görüş ve inançları ne olursa birlikte yaşayabilmesi gerekir diyor .Emirle değil sevgiyle, ruhları aşkla besleyerek kardeşçe yaşamanın rehberidir Mevlana.
"Gönül almayı bilmeyene ömür emanet edilmez” diyor Mevlana. Sevgi ve hoşgörü olmadan birlik olamaz. Senin bulunduğun hal sende kalsın. İnancın, ırkın, dilin, dilin ne olursa olsun sevgi de buluşuruz. İnsanlar niçin nefretten uzak olmalarına çalışır. Barış ve kardeşilik sizin de bildiği gibi bir arada yaşamayı sağlamanın temeli sevgi ve hoşgörüdür. Sevgiden başka ne bir araya getirebilir? İnsanları sevgi hoşgörü kardeşliği sağlayacak manevi ruhunların mimarıdır. Bu çağrı dünyada bütün insanlığı yüksek oranda etkilemiştir.
“Aradığın seni arayandır” diyor Mevlana. Dünyamız tektir başka dünya yoktur. Onun için birlik olmak hepimizin yararınadır. Nedir ayrılık? Birlikte yaşamak çok kolaydır .Kolay olan birliği sağlamaktır. Mevlana bunu insanlığın ruhlarına işleyebilmiştir. Sevgi de insanlığı birleştirebildi.
Kendini bilime, insanlığın manevi hizmetine adamıştır. Her insan dıştan farklı olabilir. İçsel dünyasının maneviyat ve sevgiyle beslerse birliğe hazır olur. Atalarımız devamlı söyledikleri budur .İnsanın dışına bakma içine bak derler. İçsel dünyasını sevgiyle doldur. Bu ise dışa sevgi verir. Herkesten sevgi çıkarsa birlik olur. Barış ve huzur sağlanır dünyada. Onun için sevgiyi ve hoşgörü yaydı. İnsanlığı buna çağırdı. "Akıllılar önceden ağlarlar, bilgisizler ise sonunda başlarını vururlar" diyor Mevlana.
“Sen göremiyorsun diye bu alem yok değildir" diyor Mevlana. Dünyada sevgi ve hoşgörüyü rehber edinmeyenler, savaş çığlıkları atıyorlar. Bunları dünyası maddeye yönelir. Sanırsın maddeye tapıyorlar. Tapma olması hep onun peşine koşarlar mı? Mevlana alabilecek olanları sevgiye çağırıyor. Barış içinde kimse incinmeden yaşama olur .Bunu sağlayacak sevgiyi hoşgörüyü ve barışı benimsemektir.
“Senin mutluluğunu düşünenlere acı çektirme” Güneş doğar seyrini tamamlar batar. İnsanlar belli bir zaman diliminde karanlıkta kalırlar. Mevlana’nın İlim ve biliminde karanlık yoktur. Daima aydınlık vardır. İyilik ve hoşgörü vardır. Bunlardır insanı insan yapandır. Güzellik, iyilik doğruluktur. Kötülük kirdir, iyilik nur aydınlığıdır. Aklı başında olanlara yakışan sevgidir. Sevgide birleşir aydınlanır, kötülük düşünmezler. Kötülük ve kötüler peşinden gitmezler. İyilik onlara ve çevresine daima ışık olmuştur.
“Gönül hissetmezse kulak duymuş neylesin, kalp sevmedikçe el dokunmuş neylesin” diyor Mevlana. Zaman içinde insanın iyilikte yoğrulur. Hoşgörüde ,sevgide birleşme umut edildi. Oysa kötülükler çoğaldı, iyilikler azaldı Dünyada insanlığı doğru yolda tutmak mümkün olmamıştır. Maddi menfaatler ağır basınca kötülükler arttı, iyilik ve iyiler nedense azaldı. Eğitim ve farklı faktörler kötülükleri bitirmesini, iyilik ve iyilerin çoğalmasını bekliyordu.
İnsanlık Mevlana’nın çağrısına uymadıkça barış sağlanamaz. Dünyada huzur ve adalet isteyenler çoğalıp, sevgide, hoşgörüde birleşmelidirler. “Dertsiz dua soğuktur, dertli iken yapılan dua gönülden kopar” diyor Mevlana