Yaratılmışların en yücesi insandır. İnsani değerleri taşıdıkça yücedir. Adaleti, demokrasiyi, barışı, özgürlüğü ve hak savunucuları yüce ve değerlidir. İnsan insanlıktan çıkmadığı müddetçe mazlum ve mahsundur.
En yüce değer, vatanı ve millet için çalışmadır. Vatan, millet ve insan sevgisinden değerli, hiçbir şey yoktur. Sevgi diyen insan yeryüzünde melektir. Nefret ve kin içinde bulunanda yeryüzünde şeytandır.
"İnsana aradığı şeye bakarak değer biçilir" diyor Mevlana. İnsanın aradığı adalet olması gerekir. İnsanın aradığının hak olması gerekir. Dünyada zulmün son bulması gerekir. Filistin'e, Gazze'deki insanlara karşı hissizliği gerçekten üzücüdür. Barış içinde insanca yaşama hakkına ne oldu? Adalet duygusu nasıl ve neden köreldi?
Bir kişiye yapılan haksızlık bütün insanlığa yapılmışlık nerede kaldı? Bir insanı öldüren ,bütün insanları öldürmüş sayılıyordu. Teknoloji ve modernleşme toplumları ve insanları vurdumduymazlığa mı götürdü?
Eskiden dünyanın herhangi bir yerinde olan sessiz kalınmazdı. Devletlerden en azından kınama gelirdi. Barışı, demokrasiyi, insan haklarını savunucuları ses yükseltirdi. Gösteri ve protestolar yaparlardı. Böyle şeyler, protesto ve gösteriler duyulmaz oldu. İnsani duygular mı yok edildi? Dünya başka aleme mi devrildi?
Bireysel duygular ve tepkilerin azalması, toplumsal duyarsızlığa mı büründü ?Neden haksızlık karşısında sessiz kalınıyor? Bireysel duyarsızlıklar toplumsal duyarsızlığa dönüştü.
İnsanlar sürekli yaşadıklarını kanıksıyorlar. Kadın cinayetleri son sayfa haberleri oldu .Göçmen sorunu anılmaz hale geldi. Çok büyük cinayetler ve katliam olursa göçmenler haber oluyor .Yoksulluk da aynı şekilde görünmez oldu. İhtiyacını karşılamayınca, intihar eden, soyguna kalkarsa yoksul da haber oluyor. Gerçekten insanları kendi sorunları boğuyor. Çevresini görecek, sorun edecek durumda değiller.
İnsanları olumsuz haberler çok etkiledi .Etkileme sadece kendisinin üzülmesi oluyor. Çevre ve üretmede etkisiz eleman durumunda. Çözüme katkı sunma ve sorunları çözmekten yoksunlar. İçinde ki acılar insanı gerçekten yoruyor. Onun için haberlere bakamıyor. Bunun sonucu duyarsızlık doğuyor. Olan ve bitenden habersiz olmak vicdani mi? İnsanların duygusuz hali toplumsal duyarsızlığa dönüşüyor. İyi başlayan işlere devam edilemiyor. Zamanla sürekli olunca, görmemeye, duymamaya başlıyor. Mevlana "adaletti güneşe benzetiyor, adaletsizliği karanlık dipsiz kuyuya benzetiyor." Adalet olumsuzlukları ortadan kaldırmasa da azaltacağına inanıyoruz.
Teknoloji ,modernleşme toplumu duyarsız hale getiriyor. Burada senden ,benden olma durumu ortaya çıkıyor, Güçlü hiçbir şekilde suçlu olmuyor. Nihayet yurt içinde particiliğe indirgeniyor. Tarafı olanlar tepki gösteriyor. Karşı taraftakiler de keyif çatıyor. Oh olmuş havasını yaşıyorlar. Dünyada daha farklı faktörler etkili oluyor. Bazı devletlerin yaptığı barış için, demokrasi için, insan hakları savunuculuğuna dönüşüyor. Oysa yapılan kendi menfaatini korumak içindir. Başka , alkışlayan veya nadir kınayanlar çıkabiliyor.
Herkes katliamlar karşısında pasif kalmaya başladı .Tarafsızlık rolü oynanıyor. Tarafsız kalmak insani değildir. Genellikle güçlü olanlar alkışlanıyor. Mazlumu savunacak ahlak kalmamış oluyor. İnsanı değerler köreltmekte kalmayıp yok edilmeye çalışıyor .Güçlüler keyif çatıyor. Mazlumlarda her yerde inim inim inliyor. Filistin'e yapılanlar İsrail'e yapılsa dünya ayağa kalkar.
Mevlana'nın sözünü hatırlayarak başa dönelim .Barışı ve insani duyguları öne çıkarılmalıdır. Azınlığın keyfini değil, çoğunluğun iyiliğini savunmaya çalışmak gerekir. Kendimizi unutmuş oluyoruz .Seyirci olmakla insan görevini yapmıyor. Hatta suça ortak oluyor .Hak ve adaleti savurmakla olur. İnsan sadece kendi İçin yaşamamalıdır. Yaşarsa bencildir .Mutluluk insanlıkla beraber olmayı gerektirir. Haksızlığa karşı olmak erdemdir. İnsani duyarlılık, sıranın kendine gelmesini beklemekse nankörlüktür.
İnsan yeryüzünde en şerefli yaratıktır. Mevlana'nın dediği gibi gösterdiği değerdir. Bu değer barıştır. Bu değer adaletli olmaktır. Hak ve hukuka göre davranmak ve yaşamaktır. Adalet yoksa huzur ve kalkınma da yoktur.
Kardeşlik söz ile bir ifadesi yoktur. Yaşamakla vardır .Zulme baş kaldırmak gerekir .Zulme sığınmaya çalışmak ayıptır. Görmemezlikten gelmek insanı değildir.
İnsanlığı kurtaracak sevgidir. İnsani diğerleri savunmaktır. Mevlana'yı anlamak gerekir. Olduğun değil, ortaya koyduğu eser seni tanıtır. Barışı ve demokrasi gerçek insan haklarını savunmaktır. Insani değer eserdir, kişiliktir .
Savaşı, zulmü, savunanın insani değeri yoktur. Barışı, özgürlüğü savunanın insanı değeri yükselir. Ona gerçekten değeri verilir. Baş tacı edilir. Nankörlere de tükürüp, geçilir. Sevgiye sarılanların insani duyguları çoğalır .Herkes tarafından değeri görülür sevgi diyenler. İnsanlığı, ilmi arayan Mevlana'da fazlasını bulur.
Barış ,adalet gerçekten uygulansa yoksulluk artmazdı. Değerler korunarak, bütün insanlar huzur ve mutluluk içinde yaşaması sağlanırdı. Mevlana'nın sözü insan kalmayı gerektirir. İnsanı değerler kültürünü geliştirmek gerekir. İnsani değerlerden uzaklaşmak geri kalmaktır. İnsanlığın felaketine hizmet etmiş olacağımıza işaret ediyor. Herkes vicdanın sesini dinleyerek yolunu seçmelidir.