Bilge Mevlana'nın insanlığa çağrısı sevgidir. Sevgisiz yüz gülmez gönül coşmaz. Yaşayan bir ölü olmak istemiyorsan insanlara faydalı olmaya çalış. Bilgelerden bir ışık aldıysam bunu yaymaya çalış. İnsanlarla barış içinde yaşamaya alış.
İnsan günahta işleyebilir. Bundan ısrarcı olmamak gerekir. Mevlana ne güzel izah buyurmuş. "Bir günah işlediysen hemen tövbe et. İnsan suya düştüğü için değil sudan çıkamadığı için boğulur.” Bütün insanlığın gönlünde olması sevgi ve aşktır. Sadece boş gönülleri değil dolu gönülleri de etki etmiştir. Yönü sevgi olan bütün insanlar günaşığın güneşe döndüğü gibi Mevlana'ya dönmüştür. Bu yolu bulanlar buradan çıkmazlar.
Mevlana derslerinin ve semalarının dışında hep halkın içinde olmuştur. Onlara sevgisi ve alçak gönüllülüğü ile örnek olmuştur. Her insana saygı gösterirdi. Halini hatırını sormuştur. Sevgisi, alçak gönüllülüğü ve hoşgörüsü ile insanların kalplerine konuk olmuştur.
Boş zamanlarında yanında talebeleri veya arkadaşları ile çevreye gezmeye çıkarmış. Güzel bir günde çevresinde yedi ve sekiz köpeğin uzanıp yattığına bakarak arkadaşı Mevlana'ya dönerek bak şu köpeklere hır çıkarmadan birlikte yaşıyorlar diyor. Mevlana'nın bilgilerine bakar mısın? "Onların arasına bir kemik at da durumlarına bak" diyor. Bilim ışığının dünyaya yayılmasının altındaki gerçek bilgelik budur.
Yaratılışında insanlar iyidir. Arayan menfaat girince hırgür başlar. Bu sadece insanlar arasında değil devletler arasında da çıkar peşinde olmalarından dolayı savaşlar olmuştur tarihler boyunca. İnsanın doğal durumu ve yaratılışı iyilik doğruluk üzerinedir. Ne zaman çıkar çatışması başladı. Kötülükler ve kötüler ortada çoğalıyor.
Öyle Bir an geliyor ki insanlığını sorgulayamaz duruma gelirsin. Herkes savaşı, kötülüğü, zulmü alkışlıyor. Bireyler ve devletler İsrail'in zulmünü kınayamıyor. Bunun vicdanların karardığını alkışlama olduğunu kim söyleyebilir aksini. Zulmü görmeyen ve sessiz kalan şeytan değil mi?
Sürekli olarak gelecekte insanların sevgi ve barış içinde yaşayacağına umudumuz artıyordu. Bizi buna götüren yargı, bilim, İlim ve sevgiydi. İnsanın bilgiye ve hoşgörüye uzanma umudu artar. Bir çıkar çatışması birden kötü yapar insanları. Hedefler ne kadar doğru olsa da çıkar oldu mu her şey altüst oluyor.
Aynı soydan olan köpekler kemik için birbirini yaraladı. Aynısını insanlarda yaşamıyor mu? Çıkar çatışması olmadığı zamanda kardeşiz çıkar çatışması olduğunda düşmanız. Bu kadar basit. Sadece insanlar için değil devletler içinde böyle olmuştur. Çıkar çatışması yoksa dost ve müttefikiz.
Savaşların gerçek nedeni yeryüzündeki kaynakların paylaşımından çıkmaktadır. Su bile savaşın çıkmasına neden olmuştur. Güçlü olma hayalinde yaşayanlar savaş çıkarmıştır. İdeolojiler ve inançlar üzerinden savaşlar çıkmıştır. Buraya uzatmak olasıdır Sözün özü Mevlana'nın dediğine geliyor, Kimisi kemik için Kimisi Etli kemik için yeryüzünde savaşıyorlar. Savaşta sevgi ve hoşgörü akla gelir mi? Hile ve kötülükle üstünlük sağlamaya çalışılır.
Anadolu erenleri ve evliyaları sevgi demiştir. Sevgi hep var olmuştur gönüllerde. Sevginin olmadığı yerde çiçekler bile açmaz. Aldatıcı bahar gibi insanın nuraylığı onları aldatır. Yunus Emre'yi dinle: "yanan kömür, kızgın demir / Örs çekiç / vuran biziz”. Vahşi çıkar için menfaat için birbirini öldürenler de insan.
Dünyayı bir kenara bırakalım. Ülkemizin bu kadar değerlerimiz vardı. Bize yol gösteriyorlar, doğru yolda nasıl çıktık? Aynı yere dayanıyor durum. Çıkarın batsın. Bu çıkar demekle olmuyor. Elin eli öldürmesi de doğru değildir. Kardeşin kardeşi, anayı, babayı öldürmesi de doğru değildir. Vahşet mutlaka yeryüzünde son bulmalıdır. Bilgelerin çağrısına uyarak sevgide yaşamak gerekir.
Yurdumuza ve dünyaya tuttukları ışığın söndüğünü görmek o güzel insanları kemiklerini sızlatmaz mı? Hele hele de yurdumuzda. İnsan bu arada Ömer Hayyam’ ı da aklından geçirmiyor değil. " Ambara fareler ekmeğimizi haramilerin el uzatması mı böyle yaptı bizi?
Gözyaşının bile bir görevi varmış ardından gelecek gülümsemek için temizlik yapıyormuş diyor Mevlana Ne kadar ağlansa, sızlansa da mutluluk bizi bekliyor. Onun için sevgide ve hoşgörüde buluşalım. Mevcut varlıkları adaletlice paylaşarak barış içinde yaşamayı öğrenelim.
Biz sevginin bütün gönüllerde çiçek açmasını bekliyorduk. Erenlerin ve evliyalarım ışığı buydu. Ama yeryüzünü kötülükler ve kötüler kapladı. Hatta hain ellerde kötülükler bütün evrene yayıldı.
Ne olursa olsun dünyada kalan var mı? Herkes bir gün çekip gidecektir. Fani olacaktır. Önemli olan yaşarken de gidince de kimse nalet okumasında iyi insan da demesi yeterlidir. Haksızlıklara dur diyerek huzurlu yaşama insanlığı kavuşturmak gerekir.
Bir kemik ve bir urganın hesabı görülemedi. Bilgeler yolumuzu ve gönlümüzü sürekli aydınlatsın huzur ve mutlu yaşama kavuştursun o zaman farklı yol aranmasın sevgisiz hiçbir zaman görmesin. Yeryüzüne adalet hakim olsun. Savaşlar bir son bulsun.