Mevlâna Hazretleri yaşam felsefesi olarak sadece yaşadığı topraklarda ki insanlara değil tüm dünya insanlarına rehber ve örnek olmuştur. İnsan sevgisi ve hoşgörü Hz Mevlâna'nın davranışlarımızın temeline koymamızı tavsiye ettiği özelliklerdir. Bu bakış açısı ile insan ilişkilerinde ki sevgi saygı ve anlayışın korunacağını öngörmüştür.
Mevlâna Hazretleri bu güzel özellikleri özetlemek için de öğütlerde bulunmuş ,bu öğütler ise aradan geçen asırlara rağmen ilk günkü tesir ve etkisini korumuştur. Şimdi bu güzel öğütleri sırası ile okuyarak değerlendirelim ve çözümlemeye çalışalım.
*Cömertlik ve yardım etmede akarsu gibi ol
*Şefkat ve merhamette güneş gibi ol
*Başkalarının kusurlarını örtme de gece gibi ol
*Hiddet ve asabiyette ölü gibi ol
*Tevazu ve alçak gönüllülükte toprak gibi ol
*Hoşgörülülükte deniz gibi ol
*Ya olduğun gibi görün ya göründüğün gibi ol
1) Cömertlik Ve Yardım Etmede Akarsu Gibi Ol: Cömertlik insanın elinde ki imkanlar dahilinde hiçbir gaye gütmeden ihtiyaç sahiplerine sadece Allah rızasını gözeterek yardımda bulunması davranışıdır.
Elinde olan şeyleri paylaşma duygusunu taşıyabilmek ayrıca güzel bir ahlâki özelliktir. Bu davranış kişinin hırs ve tamah duygularından uzaklaşmasına vesile olacaktır. Hz.Mevlâna cömertlik de akarsu gibi olmamızı tavsiye etmiştir. Bu o kadar güzel bir tasvirdir ki taşıdığı manayı düşündüğümüzde, akarsuyun geçtiği her yere fayda sağlaması ve bir çok yere ulaşma özelliğini bizlere hatırlatmaktadır. Akarsuların diğer bir özelliği de temiz ve berrak olmasıdır İnsan da cömertleştikçe ruhi yönden berraklaşarak kalp güzelliğine ulaşabilmektedir. Bu pencereden baktığımızda cömertlik her yere ulaşabilmeyi saflığı ve güzelliği temsil etmektedir.
2) Şefkat ve Merhamette Güneş Gibi Ol: Şefkat duygusu Allah CC. bizlere bahşettiği güzel hasletlerdendir. Sevgi duygusunun beslediği şefkat duygusu hiçbir canlıya zarar vermemeyi merhametli ve sevgi dolu olmayı sağlamaktadır. Mevlâna Hazretleri şefkatte güneş gibi olmamızı tavsiye ederken; İnsanlara faydalı olma ,herkese kucak açma yaklaşımını anlatmak istemiştir. Güneş bizleri nasıl ısıtıyorsa bizde kalpleri öyle ısıtmalı güneş nasıl her yeri aydınlatma özelliğini taşıyorsa bizde güzelliklerle kötülükleri yok edip herkese ışık olup gönülleri aydınlatma gayesini taşımalıyız.