İSTANBUL (AA) - Küresel piyasalarda, dünya genelinde açıklanan imalat sanayi verileri ve Çin'de yeni kapanmaların resesyon beklentilerini güçlendirmesi ile karışık bir seyir izlenirken, gözler bugün açıklanacak ABD'nin istihdam raporundaki verilere çevrildi.

Dünya genelinde enflasyonist baskıların süreceğine işaret eden gelişmeler mevcudiyetini korurken, makroekonomik tarafta açıklanan verilerin resesyon beklentilerini güçlendirmesi belirsizlikleri artırıyor.

Merkez bankalarının, enflasyon ve resesyon ikilemi arasında alacağı aksiyonlar ise fiyatlamalara yön veren temel faktör olmayı sürdürüyor. Son haftalarda yetkililerin yaptığı açıklamalar, hem ABD Merkez Bankası'nın (Fed) hem de Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) bu ayki toplantılarında 75 baz puanlık faiz artırımına gideceği ihtimalini artırırken, bu durum dolar talebinin de canlı kalmasına neden oluyor.

Bu gelişmelerle dün dolar endeksi 110 sınırına kadar çıkarak Haziran 2002'den bu yana en yüksek seviyeyi test ederken, tahvil piyasasından çıkışların artmasıyla ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 3,30 ile 10 haftanın zirvesini gördü. Resesyon kaygıları ile emtia tarafında da sert düşüş yaşanırken, gümüşün fiyatı yaklaşık 2 yılın, bakır ve çinkonun fiyatı bir ayın en düşük seviyesine geriledi. Brent petrolün varil fiyatı ise üç işlem gününde yüzde 11 değer kaybederek 91,6 dolara kadar gerilemesinin ardından bugün 93,7 dolar seviyesinde dengelendi.

Pay piyasaları tarafında ise yeni günün karışık seyirle başlaması dikkati çekerken, bugün ABD'nin istihdam raporunda yer alan tarım dışı istihdam, işsizlik ve ortalama saatlik kazançlar verilerinin fiyatlamalar açısından belirleyici olması bekleniyor. Piyasa beklentileri, tarım dışı istihdam artışının yavaşlayacağına, ancak işsizlik oranının yüzde 3,5'de sabit kalarak karışık sinyal vereceğine işaret ediyor.

Dün açıklanan verilere göre, ABD'de haftalık işsizlik başvuruları geçen hafta 232 bin ile 9 haftanın en düşük seviyesine geriledi. ABD'de Tedarik Yönetim Enstitüsü (ISM) imalat endeksi de ağustosta 52,8 ile Haziran 2020'den bu yana en düşük seviyede kalmaya devam etti.

Öte yandan dün ABD yönetiminin, çip üreticileri Nvidia ve AMD'ye yapay zeka çalışmalarında kullanılan ileri düzey çiplerin Çin ve Rusya'ya satışının durdurulmasına yönelik talimat verdiğine ilişkin haberler, New York borsasında işlem gören teknoloji hisselerini baskıladı. Haberlerin ardından Çin ve Rusya'ya önemli bir satış hacmi bulunan Nvidia'nın hisseleri yüzde 7'nin üzerinde, AMD'nin hisseleri ise yüzde 3'e yakın değer kaybetti. Bu gelişmelerle dün Nasdaq endeksi yüzde 0,26 gerilerken, Dow Jones endeksi yüzde 0,46 ve S&P 500 endeksi yüzde 0,30 değer kazandı.

Avrupa'da dün açıklanan imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), bölgede ekonomik yavaşlamanın derinleştiğine işaret etti. Söz konusu veri, ağustosta Avro Bölgesi'nde 49,6 ile son 2 yılın, Almanya'da ise 49,1 ile 26 ayın en düşük seviyesine geriledi. Enerji krizine ilişkin gelişmeler de yakından takip edilirken, Rusya tavan fiyat uygulayan ülkelere petrol satmayacağını bildirdi. Bu gelişmelerle dün Almanya'da DAX 40 endeksi yüzde 1,60 ve İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 1,86 gerilerken, Fransa'da CAC 40 endeksi yatay seyretti.

Asya tarafında, Çin'de yeni tip koronavirüs (Kovid-19) vaka sayılarının kıyı bölgelerinden ekonomi için önemli olan üretim merkezlerine kayması tedirginlikleri artırıyor. Ülkede, sıfır vaka politikası kapsamında dün Shenzen'de tedbirlerin sıkılaştırılması ve Chengdu eyaletinin karantinaya alınması, halihazırda yavaşlama sinyalleri veren ülke ekonomisinin büyüme hedeflerinden daha da uzaklaşacağı sinyali veriyor.

Japonya'da ise gündemi, dolar/yen paritesinin 140,4 ile tarihi zirvesini görmesinin ardından, dünya genelinin aksine uygulanan para politikalarının ne yönde şekilleneceği ve zayıflayan yen karşısında ekonomi yetkililerinin vereceği mesajlar meşgul ediyor.

Bu gelişmelerle yeni günün Asya borsalarında sınırlı da olsa satıcılı başladığı görülürken, kapanışa yakın Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,2, Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,1 değer kaybetti.

Yurt içinde, dün küresel çapta düşük seyreden risk iştahının etkisiyle Borsa İstanbul'da da satıcılı bir seyir izlendi ve BIST 100 endeksi, günü yüzde 0,90 değer kaybıyla 3.142,74 puandan tamamladı. Dolar/TL ise dün yüzde 0,1 artışla 18,2048'den kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında 18,2170'ten işlem görüyor.

Analistler, enflasyonist endişelerle merkez bankalarının atacağı agresif politika adımlarının, halihazırda yavaşlayan ekonomileri resesyona itebileceği beklentilerinin piyasalarda risk iştahının düşük seyretmesine neden olduğunu söyledi.

Bugünün veri gündeminde ABD'de tarım dışı istihdam ve fabrika siparişleri, Avro Bölgesi'nde Üretici Fiyat Endeksi'nin (ÜFE) öne çıktığını aktaran analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 3.200 seviyesinin direnç, 3.050 puanın destek konumunda bulunduğunu bildirdi.

Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:

12.00 Avro Bölgesi, temmuz ayı ÜFE

14.30 Türkiye, haftalık para ve banka istatistikleri

14.30 Türkiye, haziran ayı finansal kesim dışı firmaların döviz pozisyonu

15.30 ABD, ağustos ayı tarım dışı istihdam ve işsizlik oranı

17.00 ABD, temmuz ayı dayanıklı mal siparişleri