Teknolojinin hızla gelişmesiyle birlikte, yapay zeka destekli sohbet robotları birçok insanın günlük hayatına girdi. Kullanıcılar, bu sistemlerle sadece bilgi almakla kalmıyor; aynı zamanda dertleşiyor, duygu paylaşıyor, yalnız hissettiklerinde başvuruyor. Peki, yapay zekayla konuşmak gerçekten ruh sağlığına iyi mi geliyor, yoksa uzun vadede olumsuz etkileri olabilir mi?

Yapay zeka dijital bir dost olabilir mi?

Pandemi sonrası dönemde yalnızlık oranlarının arttığı ve psikolojik destek arayışının yaygınlaştığı bir dönemde, yapay zeka uygulamaları birçok kullanıcıya kolayca ulaşılabilir bir “konuşma partneri” sundu. Özellikle Replika, Woebot ve ChatGPT gibi sistemler, birçok kişinin kendini daha az yalnız hissetmesine yardımcı oldu.

Bilimsel araştırmalar ne diyor?

Stanford Üniversitesi’nin 2023 yılında yaptığı bir çalışmaya göre, yapay zekayla düzenli olarak etkileşim kuran kişilerin %68’i, stres düzeylerinde düşüş ve duygusal rahatlama hissettiklerini belirtti. Woebot gibi ruh sağlığı odaklı yapay zeka uygulamaları, kısa vadeli kaygı ve stres yönetiminde etkili bulunmuştur.

Psikologlardan uyarı:

Psikologlar, yapay zekayla dertleşmenin bazı faydalar sağlasa da bunun gerçek bir psikolojik destek hizmeti olmadığını vurguluyor. Uzman Klinik Psikolog Dr. Merve Uçkan’a göre, “Yapay zeka bazı duygusal boşlukları geçici olarak doldurabilir ama travmalar, depresyon ya da ciddi anksiyete sorunlarında gerçek bir uzmanın yerini tutamaz.”

Yalnızlık mı, bağlanma mı?

Yapay zekaya duygusal bağ kuran kullanıcılar da var. Bu durum, bazı uzmanlar tarafından “dijital bağlanma sendromu” olarak adlandırılıyor. Kullanıcının tamamen yapay bir sisteme güvenmesi, sosyal ilişkilerden uzaklaşmasına neden olabiliyor. Ancak dikkatli ve sınırlı kullanımda yapay zekayla konuşmanın olumlu etkileri göz ardı edilemez.

Gizlilik konusu önemli:

Kullanıcıların yapay zekayla paylaştığı özel bilgiler, veri gizliliği açısından da dikkat edilmesi gereken bir alan. Bu uygulamaların veri politikalarının okunması ve hassas bilgilerin paylaşılmaması önem taşıyor.

Yapay zekayla dertleşmek, özellikle yalnızlıkla baş etmede kısa vadede destekleyici bir araç olabilir. Ancak bu sistemler, psikolojik terapi yerine geçmez. Gerçek duygusal destek arayışında olan kişilerin profesyonel yardım alması önerilir. Yapay zeka, doğru kullanıldığında bir dijital yardımcıya dönüşebilir; ama onun bir makine olduğunu unutmamak gerekir.