Diyetisyen Elif ÇOLAK
YA İNSAN VÜCUDUNUN SAATİ ŞAŞARSA?
Evet yanlış duymadınız insan vücudunun da saati var. Peki bu saate uygun beslenmezsek hasta olabileceğimizi biliyor musunuz?
Sirkadiyen ritim
Dünyanın kendi eksenindeki 24 saatlik dönüşü canlılar üzerinde biyokimyasal, fizyolojik ve davranışsal değişikliklere sebep olmaktadır. Sirkadiyen, kelimesi Latince'de “circa diem “ olarak bilinir ve “yaklaşık bir gün “ anlamına gelir. Bu ritim, vücudun biyolojik saatinin günlük 24 saatlik döngüyü takip eden içsel bir mekanizma olduğunu göstermektedir. Vücut sıcaklığı değişiklikleri, melatonin salınımı, kan kortizol seviyelerindeki değişiklikler örnek olarak verilebilir.
SİRKADİYEN RİTMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
- Işık: Sirkadiyen ritmi etkileyen en önemli faktördür. Televizyon, telefon,bilgisayar gibi elektronik eşyalardan yayılan ışık sirkadiyen ritmin değişmesinde ana faktörlerdendir.
- Melatonin: Uyku, sirkadiyen ritimle ilgilidir. Uyku hormonu olarak da bilinen melatonin; sirkadiyen ritmimizi etkileyen bir diğer faktör. Melatoninin salınımı; 21.00-22.00'de başlar ve gece 02.00-03.00'e ulaştığında da en aktif olduğu saatlerdir. Bu saatler arası uykuda olmalıyız. Uyumadığımızda sirkadiyen ritminiz etkilenmekte beraberinde sağlık problemleri baş göstermektedir.
- Sıcaklık: Çoğu organizma için güçlü bir uyaran olan sıcaklıklıkla birlikte periferal dokular etkilendiği için sirkadiyen ritim bozuluyor.
- Jetlag: Yolculuk sonucu iç saat ile varış yerindeki aydınlık/karanlık döngüsü arasındaki uyuşmazlık yani uykusuzluk hali iştah değişimi ve bağırsak sağlığında bozulmaya neden olur. Böylece sirkadiyen ritmimiz etkilenmektedir.
- Vardiyalı Çalışma Saatleri: Gece tutulan nöbetler, vardiyalı çalışma saatleri uyku düzenini bozmakta bunun sonucunda sirkadiyen ritmimiz etkilenmektedir.
SİRKADİYEN RİTİM DEYİP GEÇME!
Sirkadiyen ritimle uyumsuz beslenme alışkanlıkları, organizmanın sirkadiyen sistem organizasyonunu bozabilir ve bu durum olumsuz metabolik sonuçlara ve kronik hastalıkların gelişimine yol açabilmektedir. Yanlış sirkadiyen zamanda beslenme sıklığın da artış meydana gelebilmektedir. Sirkadiyen ritmin düzensizliği metabolik sendrom, obezite ve Tip 2 diyabetin başlangıcı, kardiyovasküler hastalıklar, vücut ağırlığı ve vücut yağ düzeyleri ile ilişkilidir. Sirkadiyen ritminize uygun yaşam tarzını benimseyin.
İNSAN VÜCUDU GECE UYUMAK GÜNDÜZ YEMEK YEMEK İÇİN PLANLIDIR.
GECE GEÇ SAATLERDE YEMEK YEMEK YAVAŞLAYAN SİNDİRİM SİSTEMİNİN ETKİSİYLE KİLO PROBLEMLERİNE SEBEP OLMAKTADIR.
SİRKADİYEN RİTME UYGUN YAŞAM NASIL OLMALIDIR?
- Uyku problemi yaşıyorsan 17:00 dan sonra çay, kahve gibi kafein içeriği fazla olan içecekleri tüketme !
- Akşam yemeği saatini yaz ve kış gününe göre ayarla hava karardıktan sonra yemek tüketimini azaltmalı sağlık problemin yoksa bitirmelisin.
- Sabah erken saatlerde uyanır uyanmaz kafein tüketme! KORTİZOL hormonu yüksek olduğu için uykumu açayım derken daha uykulu bir halde bulabilirsin kendini aman dikkat !
- Ne kadar uyuduğun kadar kaliteli uyuman da çok önemli. Bu sebeple yatacağın ortamın ışıksız olmasına ( sirkadiyen ritmi ışık bozabilir )ve en az 7 saat uyumaya özen göster.
- Bulunduğun odada TV, telefon gibi elektronik aletlerin olmamasına dikkat et. Mümkünse uyumadan evdeki wifi ağını kapatmalısın.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.