Türk İslam Devletlerinde mimari yapılar önemli bir yer tutmaktadır. Özellikle dini yapılara bakıldığında Türk Devletleri’nin İslamiyet’in kabulünden sonra ki dönemde mimaride dini yapılara yer verilmiş ve büyük önem taşımıştır

İlk Türk Devletlerin deki mimari ve sanat anlayışı İslamiyet ‘in etkisiyle değişime uğramış, özellikle Karahanlı Devleti nin kurulması ile gerçek kimliğine kavuşmuştur. İslamiyet öncesinde ki resim heykel vb. sanat eserleri çok rağbet görmemeye başlamıştır. Bu çalışmaların yerini geometrik şekiller içeren çalışmalar, bitkisel motiflerin ağırlıklı kullanıldığı eserler almıştır. Hat sanatı da bu dönemde artış göstererek yayınlaşmaya başlamıştır.

IX (9.yy.) şehirlerde şekillenen toplumsal yaşamın merkezi camiler olmuştur İslami düşünce ve yaşam tarzının benimsenmesi ile camilerin yanına medrese ve zaviyeler yapılmış bunları ribatlar ve kervansaraylar izlemiştir. Tarihi kaynaklara bakıldığında da Türk-İslam mimarisinin temellerinin Karahanlılar döneminde atıldığı bilgisine ulaşılmaktadır. İlk kez ribat adı verilen kervansaraylar bu dönemde inşa edilmiştir. Bu dönemin eserleri incelendiğinde ağırlıklı olarak kerpiç yapı tarzı olduğu görülmüştür.

Türklerin İslam mimarisine ekledikleri yeni yapılar vardır. Bu yapılar;Cami,medrese,kervansaray,külliye,kemer,imarethane,kümbet (iki katlı mezar)türbe, kubbe, üst üste çift kubbe ,Türk üçgeni tarzı kubbeye geçiş silindirik ve yivli minareler ,dikdörtgen ve beş köşeli mihraptır. Diğer yapılar; han hamam, hastanedir.

Türk İslam Devletleri’nde ki Dini Yapılar Nelerdir?

*Cami *Mescid *Medrese *Türbe

*Kümbet *Tekke *Zaviye

*Tarihe baktığımızda Gazneliler döneminde ahşap direkli camilerin yapılmaya başlandığı görülmektedir.

* Büyük Selçuklu Devleti zamanında eyvanlı tip cami modeli gelişmiştir. Mescid i Cuma bu mimari şeklinin örneğidir(İsfanda inşa edilmiştir)

*Selçuklular minarelerin çift yapılmasının nedeni; barış zamanın da Müslümanları namaza çağırmak, savaş zamanlarında ise gözcülük amacı ile kullanılmıştır. Minarelerin devletin gücünü sergilediği de düşünülmüştür

.Selçuklularda çift minarelere rastlanırken Osmanlı da dört ve altı minareli camilere rastlanmaktadır.

(Devam Edecek )