Mevlevilik, tasavvuf çizgisinde kendine özgü adap ve Erkan kuralları ile gelişmiş manevi bir yol ve yaşam biçimidir. Adap ve erkân uygulamasına dayalı ilkeleri ile nefis terbiyesini ve insanın gelişimini hedeflemek­tedir. Mevlevilik kültüründe edepten ileri gelen terimler kullanılmış ve kendine özgü bir yer edinmiştir.

ERKAN VE KURAL TERİM­LERİ

*Binbir Gün Çile Bin bir gün müddetle usul ve adaba uygun olarak on sekiz değişik hizmet görüldüğü ve çile müddetinin bin bir gün olması ile ilgili ola­rakta Hz. Mevlana’nın hayatı boyunca çıkarmış olduğu hal­vetlerin toplamının bin bir gün etmesi veya Cenab-ı Hakk’ın bin bir ismine karşılık olarak bin bir gün zikir ve hizmet etmekle ilgilendiriliyor.

Berk-i Sebz: Berk, Farsça yaprak: Berk-i Sebz ise, yeşil yaprak anlamında sıfat tam­lamasıdır. Tasavvufta özellikle Mevlevîlikte, dergaha veya tari­kattaki ihvanına ziyarete giden kişi, eli boş gitmez, hiç bir şey bulamazsa bile, bir çiçek, veya yeşil bir yaprak götürürdü.

*Çelik - Çelikleme: Çelik, Türkçe bir kelime olup değnek manasınadır. Parmak kalınlığın­da yarım metre kadar uzunlu­ğundadır. Mevlevî tekkelerinde, tekkenin toplantı yeri olan mey­danda, kazancı postu üzerinde asılı dururdu. Tarikat edebine aykırı iş yapanlar, bu değnekle acıtmadan vurularak terbiye ve edebe getirilir, bu dövme işine “çelikleme” denirdi.

*Çile Çıkarmak : Saliklerin, nefsin tezkiyesi (arınması), kalbin saflaşması için bir hücreye girip kırk gün süreyle ibadet, zikir ve fikir ile meşgul olması.

*Çile Çekmek : Mih­net ve meşakkat çekmek demektir. Tasavvuf er­babının çile hücresine girmesi ve orada kırk gün kalması, külfetli bir iş olduğu için, o makamda kullanılırdı.

*Çile-i Merdan: Farsça, er­keklerin çilesi anlamında bir tamlama. Mevlevi tabiri. En yorucu hizmetlere, çile-i merdan denirdi.

*Hücre Gülbangı: Mevlevî tâbiri. Hücreye girerken okunan gülbangtır.

*Hücre Küşadı: Farsça, kü­şad açmak demektir. Mevlevî tâbiridir. Hücreyi açmak demek­tir. Çilesini bitirip hücresine çı­kan derviş (can), üç gün hücrede halvette kalırdı. Üç gün sonra meydancı gelir, kapı ve perdesini açardı. Bu halvet müddetinin bittiğini ve o müridin dergâh içinde gezebileceğini gösterirdi.

*Hücre-i.Nişîn: Farsça, hücrede oturan de­mektir. Mevlevî tabiridir. Mevlevîlikte hücreye yerleşe­bilmek için, çile denilen 1001 günlük bir hizmet süresi ge­rekliydi. 1001 günlük hizmet bitince, mürid törenle hücreye çıkar (yerleşir) di. Hücre-nişîn (hücrede kalanlar) ler her sabah namazından sonra, murakabe yaparlar, ardından toplanıp beraberce zikir çekerlerdi.

*Hücreye çıkmak: 1001 mut­fak hizmeti çilesi biten derviş, o gün hamam töreni ile aynı gün, mebdeme’âd sırrı olmak üzere saka (sucu) yerine otur­tulurdu. Yine o gün, ikindiden sonra hücreye çıkmadan önce, meydancı vasıtasıyla, şeyhin huzuruna çıkarılır, Şeyh tara­fından sikkesi tekrirlenirdi. O gün, ya Pazartesi’ye, da Cuma’ya tesadüf ettirilirdi. Yemekten sonra, meydan-ı şerif’de, resm (tören) ve tarikat geleneği üzere, ihvanın cümlesiyle müsafaha eder, ondan sonra, Meydancı’nın beraberliğinde hücresine gönde­rilirdi.

*İkrar Vermek : Tasavvuf yo­luna girenin, Allah’a yaklaşmak niyetiyle boynunu şeyhe teslim etmesi, bir şeyhe, derviş olduğu­nu ve verdiği sözden dönmeye­ceğini ifade etmek demektir.

*Hurde-i Tarikat:Ezilmiş parçalanmış manasına gelir. Tarikat ile alakalı ufak tefek malumatlara denir Mevlevilere ait bir terimdir.

*İkindi Meydanı: Sabah na­mazı kılındıktan sonra ve ikindi gğneş batana kadr istiğfar eden müslümanların Allah c.c katında sevap kazanacağına dair Hadis -i Şerif3 dayanan üsuldür.

*Ser-pâ Etmek: Mevlevi dervi­şi kusur işlediğninde yakasında bulunan ve serpâ ismi verilen şeritlerin sökülmesine denir.

*Vird:Evrâd kelimelerinin kullanıldığı ,duruma göre ma­naları bulunan okumalarcır
Hergün okunması vazife ola­rak kabul edilen Kur’an ,sure ve ayetlere vird veya evrâd