İLK TÜRK – İSLAM DEVLETLERİNE AİT ESERLER

Babürler Dönemi: Taç Mahal –Agra Kalesi-Moti Mescidi -Hümayün Türbesi –Lahor Kalesi-Agra Kaşesi-Mina Mescidi

Moğollar Dönemi: Olcaytü Han Türbesi

Harzemşahlar Dönemi: Şahzinde Camii

Timur Devleti: Yesevi Türbesi-Gevher Şad Camii-Ak Saray –Fiah-ı Zinde Külliyesi-Gök Saray-Semerkant Camisi

Memlüklüler Dönemi: Kayıtbay Türbesi-Mezheriye Camii-Melik-en Nâsır Camii-I. Baybars Camii –Sultan Kavalun Medresesi-Fatıma Hatun Türbesi-Müzheriye Camii

Eyyubiler Dönemi: Şam Adliye Medresesi-İmamı-ı Şafii Türbesi- Ebu Mansur Türbesi- Şeceretü’d Dür Türbesi-Necmeddin Salih Eyyub Türbesi

İSLÂM MİMARİSİNİN ÖZELLİKLERİ: İslâm mimarisinin eserlerine özellikle Müslümanların feth edip yerleştiği yerlerde rastlanmıştır. İlk camiler sade yapıda çoğunlukla üzerleri açık yapılardı. Peygamber Efendimiz (s.a.v) döneminde faaliyetlerin ilk yeri ve merkezi (Mescidi Nebevi )dir. Emeviler döneminde Şam Emevi Camii İslam mimarisinin ilk planlı örnek yapıdır. Miraç olayının gerçekleştiği Kubbetü-s Sahra Emevi Halifesi Abdülmelik tarafından yaptırılmıştır. Kurtuba Ulu Cami Endülüs Emevileri tarafından yapılmıştır. Samarra Ulu Cami Abbasi Halifesi Mütevelli Heyeti tarafından yaptırılmıştır. Türk Mimari Sanatında ilk cami örneklerine İslamı kabul eden İlk Türk Devleri Karahanlılar Döneminde rastlanmıştır. Bu eser Mevr Şehri yakınlarında bulunan Talhatan Camiidir.

Anadolu Selçuklu Dönemine ait Konya Aleaddin Cami 12.yy ortalarında inşası başlamış,1220 Aleaddin Keykubad Döneminde bitmiştir.Anadoluda ki camilerde ahşap direkli olma özelliğindir. Bu özelliği taşıyan Ankara Arslanhane Camii dir(1298) Birgu Ulu Cami ise Aydınoğlu Mehmet Bey tarafından( 1312) yaptırılmıştır.

Camilerdeki Mimari Özellikler ve Bölümler:

1)Camilerde bulunan kısımlar: Dış avlu, iç avlu, kapılar, şadırvan, merdiven, pencereler, mahfel, Maksure, son cemaat yeri, revak, minare icinali, istinare, şerefe, alem, türbe, döşeme ayakkabılık, minber, mihrap vaaz kürsüsü, sütunlar ağaçlar, parmaklıklar, mermerler, çiniler, ahşap kesme taşlar.

2) Çok minareli yapılar (Mimar Sinan’ın Eserleri)Tarihte ki en eski minare( Tunusta Kayravan Cami’dedir )

3) Görkemli kubbeler ilk örneği Kubbet-üs Sahradır. (16.yy Altın kaplanmış ahşap ile doludur.)Geometrik şekiller kubbelerde dikkat çeker. Cami kemer işlemeleri ile beğeni toplamaktadır.

4) Çoğunlukla iç mekanda ki süsler mimarinin önemli özellikleri arasındadır. Fayanslarda ki süslemeler(mücevher desenli) kaligrafik süslemeler göz kamaştırmaktadır

5)Camilerin yakının da çeşmeler bulunması Türk İslam mimarisinin taşıdığı önemli özelliklerindendir.

(Devam Edecek)